با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) بیشتر آشنا شوید

پس از تجربه یک رویداد آسیب زا، بسیاری از مردم واکنش‌هایی را تجربه می‌کنند که به عنوان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شناخته می‌شوند. بیشتر افراد از این اختلالات بهبود می‌یابند. با این حال، برای برخی علائم ممکن است ادامه یابند یا بدتر شوند.گاهی عوارض کوتاه مدت است و پس از یک الی دو روز از بین می روند، اما گاهی عوارض بلند مدت بوده و ممکن است فرد از این موضوع رنج ببرد.به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و درمان اختلال استرس پس از سانحه تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

استرس پس از سانحه چیست؟

در این اختلال فرد با مجموعه ای از ترس ها، نگرانی ها و حتی وحشت ها، واکنش ها و افکار روبرو خواهد شد. این موارد زمانی اتفاق می افتد که فرد به طور ناگهانی و خارج از حد تحمل و تصور با یک سانحه ناخوشایند مواجه می شود و توانایی هم آن برای وی دشوار است. در چنین شرایطی باور اتفاق پیش آمده برای فرد سخت تر از حد معمول بوده و در نتیجه با عوارض ذکر شده درگیر خواهد شد. از جمله سوانحی که ممکن است موجب این اختلال شود عبارتند از: سرقت وسیله ای ارزشمند، گروگان گیری، از دست دادن عزیزی، سرقت و…

علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

پس از مواجه شدن با سانحه ممکن است فرد تا ماه ها و یا سالها بعد رفتار غیر طبیعی و یا علائمی از خود نشان ندهد. اما پس از مدتی رفتار های غیر اجتماعی از خود نشان می دهد و ممکن است در محیط های کاری و یا میان اطرافیان دچار مشکلات جدی شود. حتی در برخی موارد ممکن است فرد توانایی انجام کارهای روزمره که قبلا به راحتی انجام می داده را نداشته باشد. در ادامه از جنله علائمی که در این اختلال بروز می دهد را معرفی خواهیم کرد.

• افکار و احساسات منفی: در این شرایط فرد مدام به سانحه پیش آمده فکر می کند و رفتارهایی چون خشم، ترس، پرخاشگری و … به همراه دارد.
• یادآوری مکرر سانحه در هر لحظه: فرد تصور می کند آن اتفاق همین حالا پیش آمده و دقیقا همان حال بد و شرایط برای وی تداعی می شود.
• علائم واکنش گر: اختلال استرس بعد پس از سانحه با علائم خطرناکی چون مصرف مشروبات الکلی، عدم توجه تمرکز، استرس بیش از حد، رانندگی با سرعت بیش از حد، اختلال در خواب و … نیز همراه است.
• فکر به خاطرات آزار دهنده: فرد پس از سانحه مدام به خاطرات تلخ زندگی خود فکر می کند، کابوس هایی در رابطه با آن می بیند، نسبت به هر چیزی که اورا یاد آن سانحه بیندازد واکنش شدید نشان می دهد و موارد نظیر آن برای او رخ می دهد.
• تغییر در واکنش های عاطفی: شخص مدام در انتظار رویداد یک حادثه مشابه سانحه رخ داده است، پیوسته احساس گناه و عذاب وجدان دارد، با هر چیز کوچکی می ترسد و تنش به او وارد می شود و از خود رفتار خشونت آمیز نشان می دهد.

چرا پس از سانحه برخی افراد دچار استرس می شوند؟

استرس پس از سانحه اختلالی است که از طریق آن ذهن و جسم فرد به پردازش رویداد می پردازد. تا بتواند آن را دارای معنا و مفهوم کند و با این کار نهایتاً به روشی که کمتر آزار دهنده است، نسبت به رویداد واکنش نشان دهند. این پردازش اغلب در قالب نشانه‌های فیزیکی، احساسی و روانشناختی نیز ظاهر می‌شود.

علت استرس پس از سانحه چیست؟

هیچ دلیل مشخصی برای اختلال استرس پس از سانحه وجود ندارد، اما می تواند در نتیجه قرار گرفتن در معرض یا شاهد رویدادهای آسیب زا مانند تجربیات استرس زا یا مشاهده موارد خشونت یا مرگ رخ دهد. همچنین، مشکلات سلامت روان ارثی مانند وجود سابقه خانوادگی اضطراب یا افسردگی در ایجاد اختلال استرس پس از سانحه نقش دارد. PTSD حدود ۱ نفر از هر ۳ نفر را تحت تاثیر قرار می دهد که یک تجربه آسیب زا داشته است.

عوارض PTSD

اختلال استرس پس از سانحه می تواند منجر به برخی از عوارض جسمی شامل بروز مشکلات سلامتی، از جمله سردرد، مشکلات معده، درد قفسه سینه و غیر شود. همچنین، این اختلال احتمال ابتلا به مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب، یا نوسانات خلقی، یا موارد مصرف مواد مخدر یا سوء مصرف الکل بیشتر است. علاوه بر این، می تواند باعث اختلالات عصبی از جمله زوال عقل یا رفتار پرخاشگرانه شود.

تشخیص اختلال استرس پس از سانحه

PTSD حداقل تا یک ماه پس از قرار گرفتن در معرض رویداد آسیب زا تشخیص داده نمی شود. در صورت بروز علائمی در بیمار، وضعیت وی با انجام معاینه فیزیکی و انجام یک ارزیابی روانشناختی که شامل بحث در مورد علائم، علائم و رویدادها است، تشخیص داده می شود.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

چنانچه به مدت یک ماه و یا بیشتر علائم ذکر شده را در خود احساس می کنید و مدیریت حالات و احوالات خود برایتان مقدور نیست، می توانید به یک روانپزشک و یا روان درمانگر نیز مراجعه کنید تا با بررسی ریشه مشکل پیش آمده اقدام به بهبود وضعیت شما نماید.

درمان اختلال استرس پس از سانحه

روان درمانی روش اولیه درمان است و ممکن است شامل دارودرمانی نیز باشد. ترکیب این دو روش درمانی علائم را بهبود می بخشد، زیرا درمان دارویی شامل استفاده از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب برای کاهش تنش، اضطراب افسردگی و بهبود کیفیت خواب است. با توجه به روان درمانی، انواع آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

۱- درمان شناختی رفتاری (CBT)

این نوع درمان مبتنی بر بحث درباره تروما و ایجاد الگوهای فکری و رفتاری برای مقابله با آن، رهایی از افکار منفی در مورد رویداد آسیب زا است.

۲- مواجهه درمانی

این نوع درمان به شما کمک می کند با خیال راحت با موقعیت ها و خاطرات ترسناک روبرو شوید تا نحوه برخورد با آنها را یاد بگیرید. مواجهه درمانی در موارد بازگشت ناگهانی به خاطرات گذشته و کابوس می تواند بسیار مفید باشد.

۳- گروه درمانی

گروه درمانی می تواند با به اشتراک گذاشتن افکار، ترس ها و احساسات منفی در مورد رویدادهای آسیب زا با افراد دیگر به اختلال استرس پس از سانحه کمک کند.

نکات مهم در رابطه با اختلال استرس بعد از سانحه

• سعی کنید در رابطه با آنچه اتفاق افتاده با دیگران صحبت کنید.
• تا جایی که می توانید احساسات خود را بیان کنید.
• نیازهای خود را به دوستان و اطرافیان بیان کنید و درون خود نریزید.
• زمانی را برای خوابیدن، هم صحبتی با دوستان و آشنایان و انجام فعالیت های مورد علاقه تان در نظر بگیرید.
• پس از وقوع حادثه سعی کنید روال عادی زندگی را پیش ببرید و آن را مانند سابق مدیریت کنید.

چگونه فرد مبتلا به اختلال می تواند به خود کمک کند؟

• بهتر است پس از سانحه در رابطه با بهبود شرایط و آن اتفاق اطلاعاتی کسب کنید تا خیالتان از شرایط فعلی راحت شود و راحت تر با این اتفاق کنار بیایید.
• صحبت با افرادی که تجربه ای مشابه شما لمس کرده و اند و حال و احوالات شما را به خوبی درک می کنند می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.
• گاهی اوقات تنهایی و فکر کردن به اتفاق پیش آمده می تواند به شما کمک کند تا با واقعیت زودتر کنار بیایید. البته این را نباید با انزوا اشتباه گرفت.

کلام آخر

اکثر افرادی که از حوادث آسیب زا جان سالم به در برده اند، علائمی مشابه استرس پس از سانحه  را تجربه می کنند. اگر چه اغلب علائم با گذشت زمان بهبود می یابد، اما تداوم و تشدید نشانه هایی مانند ناتوانی در توقف فکر کردن به رویداد آسیب زا، اضطراب، افسردگی و احساس ترس می تواند نشان دهنده PTSD باشد.

در موارد مواجهه با تروما، و برای جلوگیری از تشدید واکنش‌های عادی به رویدادی که ممکن است به اختلال استرس پس از سانحه تبدیل شود، باید به ‌موقع کمک گرفت. لذا توصیه می شود در صورت مواجه شدن با یک سانحه آسیب زا به بهترین روانپزشک تهران مراجعه کنید.