ترس از مرگ و تاثیر آن بر زندگی + ۳ روش درمان قطعی

ترس از مرگ، چه مرگ خود و چه مرگ عزیزان، یکی از هراس‌های بنیادینی است که همه انسان‌ها در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند. این ترس، به‌ویژه در محیط‌ها و موقعیت‌هایی که یادآور پایان زندگی هستند، مانند شرکت در مراسم ترحیم یا حضور در آرامگاه‌ها، تشدید می‌شود و حس ناخوشایندی از فناپذیری را در فرد بیدار می‌کند. تاثیرات این ترس بر جنبه‌های مختلف زندگی، موضوع اصلی این مقاله است که قصد داریم به ابعاد گوناگون آن بپردازیم و درباره راه های کنترل و درمان آن پیشنهاداتی به شما ارائه دهیم.

علت ترس از مرگ چیست؟

علت ترس از مرگ، پدیده‌ای پیچیده و چند وجهی است که ریشه در جنبه‌های بیولوژیکی، روانشناختی و فلسفی وجود انسان دارد. از دیدگاه روانشناختی، این ترس اغلب با ناشناخته بودن مرگ و از دست دادن کنترل بر زندگی گره خورده است. انسان به طور طبیعی به بقا تمایل دارد و مرگ به معنای پایان هر آنچه می‌شناسیم و تجربه‌ کرده‌ایم تلقی می‌شود، بنابراین فقدان وجود و آگاهی خود ترس‌آور است. 

همچنین، ترس از مرگ می‌تواند ناشی از اضطراب جدایی از عزیزان، ناتمام ماندن آرزوها و اهداف، یا نگرانی در مورد رنج کشیدن در لحظات آخر عمر باشد. عوامل فرهنگی، مذهبی و تجربیات شخصی (مانند از دست دادن عزیزان) نیز در شکل‌گیری و شدت این ترس نقش بسزایی دارند. در نهایت، ترس از مرگ پاسخی طبیعی به واقعیت فناپذیری انسان است، اما شدت آن می‌تواند تحت تاثیر این عوامل تشدید شود.

مارک تواین در این باره می‌گوید: «ترس از مرگ ناشی از ترس از زندگی است. کسی که زندگی را به‌طور کامل زندگی کرده باشد، در هر لحظه آماده مرگ است.»

وسواس فکری ترس از مرگ

وسواس فکری ترس از مرگ از دیدگاه روانشناسی که در اصطلاح تخصصی “تاناتوفوبیا” (Thanatophobia) نامیده می‌شود، حالتی فراتر از ترس طبیعی از مرگ است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که فکر مرگ حتی در غیاب هرگونه تهدید واقعی یا خطر قریب‌الوقوع به شکل وسواس‌گونه و مداوم ذهن فرد را درگیر می‌کند. 

ویژگی‌های اصلی وسواس فکری ترس از مرگ عبارتند از:

1. افکار مزاحم و تکرار شونده به طور مکرر و غیرقابل کنترل فرد را درگیر می کند. این افکار می‌توانند شامل جزئیات فرایند مردن، آنچه پس از مرگ اتفاق می‌افتد، یا حتی نگرانی‌های غیرمنطقی در مورد اتفاقات تصادفی منجر به مرگ باشند.
2. این افکار منجر به سطح بالایی از اضطراب، وحشت، دلهره و پریشانی می‌شوند. ممکن است فرد علائم فیزیکی اضطراب مانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق، لرزش، حالت تهوع و سردرد را تجربه کند.
3. افراد مبتلا به وسواس فکری ترس از مرگ ممکن است از موقعیت‌ها، مکان‌ها یا حتی گفتگوهایی که با مرگ مرتبط هستند، اجتناب کنند. این شامل دوری از مراسم تدفین، قبرستان‌ها، بیمارستان‌ها، یا حتی تماشای فیلم‌ها و برنامه‌هایی که در آن‌ها مرگ به تصویر کشیده می‌شود، می‌شود. در موارد شدید، فرد ممکن است خانه نشین شده و از فعالیت‌های روزمره باز بماند.
4. این وسواس فکری می‌تواند زندگی عادی فرد را مختل کند، انگیزه‌ها را از بین ببرد، و منجر به افسردگی و انزوای اجتماعی شود. فرد ممکن است دائما در مورد سلامتی خود نگران باشد و حتی کوچکترین علائم جسمی را به نشانه مرگ قریب‌الوقوع تعبیر کند که گاهی با هیپوکندریا یا خود بیمار انگاری همپوشانی دارد.
5. با وجود اینکه فرد ممکن است بداند ترسش غیرمنطقی یا اغراق‌آمیز است، اما قادر به کنترل آن نیست.

ترس از مرگ عزیزان 

ترس از دست دادن عزیزان، که آن را به عنوان فوبیای فقدان یا در مواردی اضطراب جدایی بزرگسالان نیز شناسایی می‌کنند، ترسی عمیق و طبیعی است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. این ترس نه تنها به دلیل احتمال پایان یافتن وجود خود، بلکه به خاطر رنج ناشی از جدایی و خلا عاطفی پس از نبود فرد محبوب شکل می‌گیرد. نگرانی از تنها ماندن، عدم توانایی در مدیریت زندگی بدون حضور آن‌ها، یا اندوهی بی‌پایان، می‌تواند این ترس را تشدید کند و بر کیفیت زندگی و روابط فردی تاثیر بگذارد.

تاثیرات منفی ترس از مردن بر زندگی

ترس از مرگ، با وجود اینکه جزو ترس‌های طبیعی انسان است و تقریباً همه افراد آن را تجربه می‌کنند، می‌تواند اثرات منفی قابل توجهی بر زندگی فرد بگذارد. زمانی که این ترس به شکل وسواس‌گونه‌ای در ذهن افراد رسوخ می‌کند، صرف تصور مرگ می‌تواند به پریشانی عمیق و افسردگی منجر شود؛ وضعیتی که به عنوان “ترس افراطی از مرگ” شناخته می‌شود. در چنین مواردی، این حساسیت بالا نسبت به مرگ جای نگرانی دارد و باید به دنبال راهکارهای درمانی مناسب برای آن بود.

ترس وسواس‌گونه از مرگ به حالتی گفته می‌شود که فرد دائماً درگیر فکر مرگ باشد، حتی زمانی که هیچ عامل خطر یا تهدیدکننده‌ای وجود ندارد. در صورت تشدید این ترس، روند طبیعی زندگی افراد به شدت مختل می‌شود. در واقع، این افراد در نوعی وضعیت افسردگی قرار می‌گیرند که تمامی انگیزه‌هایشان را از بین می‌برد و ممکن است به انزوای خود در خانه یا اتاقشان روی بیاورند.

پژوهش‌ها نیز این تاثیرات را تایید می‌کنند؛ برای مثال، مطالعات نشان داده‌اند که گاهی افراد به دلیل تجربه‌ی ترس‌های شدید از مرگ، از حضور در مراسم تدفین و رفتن به آرامگاه‌ها اجتناب می‌کنند. این محیط‌ها و اتفاقات، به شدت ترس آنها از مرگ را افزایش می‌دهند. بنابراین، روشن است که زندگی این افراد تحت‌الشعاع یک ترس غیرمنطقی قرار می‌گیرد و طی کردن روند درمانی تخصصی برای آنان ضروری است.

ترس غیر منطقی از مرگ از کجا ناشی می شود؟

ترس غیر منطقی یا همان ترس وسواس گونه به دلیل ایجاد پیامد های منفی موجب شده است که بسیاری از روانشناسان و متفکرین در طول تاریخ علم روانشناسی در جهت تبیین و تحلیل آن تلاش کنند.

فروید، روانشناس و روانکاوی مشهور، ترس غیر منطقی از مرگ را ناشی از اتفاقات ناگواری دانسته است که آنها در تقابل با آگاهی دوران کودکی فرد است. رولومی و ویکتور فرانکل دو روانشناسی هستند که ترس از مردن را با عدم موفقیت و عدم وجود معنا در ارتباط می بینند. در واقع هر چقدر انسان ها معنا را در زندگی شان از دست بدهند و توفیقات کمتری در زندگی حاصل کنند ترس از مرگ در آن ها چیره خواهد شد و روح آن ها را به آرامی تباه می کند.

علت فکر کردن زیاد به مرگ چیست؟

ترس از مرگ همواره منفی است؟

ترس از مردن موجب می شود که افراد نسبت به عواملی که احتمال این اتفاق یعنی مرگ را برای ما رقم می زنند حساس شده و از آنها دوری کنند. برای مثال ترس از مرگ است که موجب می شود افراد در ارتفاعات با احتیاط بیشتری حضور داشته باشند، یا ترس از مردن است که افراد انسانی با مماشات و بدون خشونت های خطرناک با هم زندگی می کنند. یا این که ترس از مرگ موجب می شود در زندگی فعالیت های سازنده داشته باشیم و به پیشرفت فکر کنیم.

همچنین ترس از مرگ به نوعی مانعی در مسیر انجام انواع اقدامات خطرناک مثل آدم کشی یا انجام فعالیت های پر خطر خواهد بود، برای مثال زمانی که شما در دریا قرار می گیرد سعی می کنید فاصله یتان با ساحل چندان زیاد نشود که احتمال بروز خطر برای تان افزایش یابد. همین احساس ترس از نبودن و مردن موجب می شود در محیط های امنی قرار بگیریم تا بقای مان با تهدیدی مواجه نشود.

روش های کنترل ترس از مردن

تاکنون در خصوص انواع تاثیراتی که ترس از مردن در زندگی روزمره افراد می گذارد اعم از مثبت و منفی صحبت کردیم. در این بخش می خواهیم که روش ها و تکنیک هایی را در جهت کاهش این ترس به شما ارائه کنیم تا با خود کنترل گری وضعیت بهتری از لحاظ روانی را تجربه کنید.

↲ روش اول: از روانپزشک یا روان درمانگر کمک بگیرید

 با بهترین متخصص روانپزشکی که تجربه و آگاهی بالایی در زمینه روان درمانگری دارد، مشاوره کنید. این اقدام باعث می شود که بسیاری از عوامل و علل زمینه ای برای ایجاد ترس های شما در خصوص مرگ ریشه یابی شده و آن ها از بین بروند. در صورتی که علت های واقعی ترس از مرگ در شما از بین برود اثرات آن یعنی ترس از مرگ نیز کمرنگ تر خواهد شد. 

در نتیجه شما به روند طبیعی زندگی باز خواهند گشت و زندگی سالم تری را تجربه خواهید کرد. صحبت با بهترین روانشناس می تواند کمک بسزایی در رفع این مشکل کند. راه حل هایی که متخصص روانشناسی ارائه می دهد، موثر و مفید خواهد بود.

↲ روش دوم: از محیط پرتنش دوری کنید

 به طور موقتی و با مشورت بهترین متخصصین و درمانگران از حضور در محیط هایی که این ترس را افزایش می دهند اجتناب کنید. این دوری کردن تا زمانی ادامه پیدا می کند که شما ریشه اصلی ترس هایتان را بشناسید و بتوانید به طور ثمر بخشی آن ها را بهبود بخشید. در نتیجه بعد از آگاهی، بهبود و کاهش ترس هایتان به راحتی می توانید در جنب عوامل ترس آور قرار گیرید بدون آن که در شما اثری داشته باشند. زیرا که شما نسبت به خود و ترس هایتان آگاه شده اید و توانایی کنترل آن ها را کسب کرده اید.

↲ روش سوم: از زندگی لذت ببرید 

ذهن تان را معطوف به داشته ها و لذت های زندگی کنید. تلاش کنید که هر روز سپاسگزار داشته هایتان باشید و تمام تلاش هایتان در جهت افزایش ارتباط گیری با افراد با ارزش زندگیتان باشد.

چگونه می‌توان مرگ را به عنوان بخشی از زندگی پذیرفت؟

پذیرفتن مرگ به عنوان بخشی از زندگی نیازمند تغییر نگاه ما به ماهیت زندگی و پایان آن است. زمانی که درک کنیم مرگ نه نقطه‌ای ترسناک، بلکه بخشی طبیعی از چرخه حیات است، می‌توانیم به جای ترس، با آگاهی و آرامش بیشتری زندگی کنیم. اندیشیدن به مرگ می‌تواند به ما کمک کند قدر لحظات را بیشتر بدانیم، روابط عمیق‌تری بسازیم و اهداف معنادار تری دنبال کنیم. پذیرش مرگ، نه نشانه‌ی تسلیم، بلکه نشانه‌ی بلوغ فکری و روانی است که ما را به زیستی اصیل و آگاهانه رهنمون می‌سازد.