در جوامع امروزی، حدود ۶ درصد از جمعیت کل جهان و ۶۰ درصد افراد مبتلا به انواع بیماری های اعصاب و روان دچار نوعی از اختلال شخصیت هستند. این اختلالات، شیوه های فکری و رفتاری عمیقا ریشه داری هستند که منجر به مشکل در زندگی فردی و روابط با دیگران می‌شود. اما سوال اینجاست که اختلال شخصیت چیست و افراد مبتلا چه علائم یا ویژگی خاصی دارند؟ آیا امکان ازدواج با فرد مبتلا به اختلال شخصیت وجود دارد؟ افراد مبتلا به انواع اختلالات شخصیت چگونه درمان می شوند؟ به منظور آشنایی بیشتر با این اختلال روانی و انواع آن تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
اختلال شخصیت چیست؟
اختلال شخصیت نوعی از اختلالات روانشناختی است که در طی آن فرد از یک الگوی نادرست برای انجام کارها و تفکرات خود پیروی می کند. افرادی که به این اختلال مبتلا باشند برای درک موقعیت ها و ایجاد ارتباطات خود با مشکلات عدیده ای مواجهه می شوند. البته ممکن است واکنش فرد مبتلا به این اختلال بسیار طبیعی جلوه کند و در این هنگام دیگران و اطرافیان را مقصر مشکلات خود می داند.
بسیاری از متخصصین این حوزه اذعان دارند فرد مبتلا به این اختلال کاملاٌ انعطاف ناپذیر است و روند درمانی آن به سختی پیش می رود. زیرا آسیب های روانی در این اختلال به لایه های زیرین شخصیت رسیده است و فرد مبتلا رفتار های خود را کاملاٌ درست می پندارد. این اختلال اغلب در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شکل می گیرد و از همانجا با انواع متعددی که دارد آغاز می شود. البته این بدان معنا نیست که میانسالان یا کهنسالان امکان ابتلا به اختلال را ندارد، اما به ندرت اتفاق افتاده است این اختلال در سنین بالاتر ایجاد شود.
انواع اختلال شخصیت
متخصصین حوزه روان درمانی و روانپزشکی برای سهولت در شناخت و درمان این اختلال را به سه دسته یا خوشه تقسیم کرده اند که به شرح زیر است:
- خوشه A : مشکوک و غیر عادی
- خوشه B: احساسی و دمدمی مزاج
- خوشه C: مضطرب
هر یک از این دسته ها شامل انواع اختلالات شخصیت با علائم و نشانه های خاصی است که در ادامه به بررسی مختصر آن خواهیم پرداخت.
خوشه A : مشکوک و غیر عادی
اختلالات خوشه A یا دسته اول با الگوهای تفکر عجیب و غریب، احساس شک، بی اعتمادی یا باورهای غیرعادی مشخص می شود. اختلالات شناخته شده این دسته عبارتند از:
- اختلال شخصیت پارانوئید که شامل بی اعتمادی فراگیر و بدگمانی نسبت به دیگران است.
- اختلال شخصیت اسکیزوئید که شامل جدایی و احساس محدود در زمینه های اجتماعی است.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپال که دارای مشکل در روابط نزدیک همراه با تفکر و الگوهای رفتاری غیرعادی است.
خوشه B: احساسی و دمدمی مزاج
افراد مبتلا به اختلالات خوشه یا دسته دوم B دارای حالت‌های هیجانی ناپایدار و رفتار نا منظم هستند که می‌تواند شامل پرخاشگری یا آزار دیگران باشد. اختلالات شناخته شده این دسته عبارتند از:
اختلال شخصیت ضد اجتماعی که شامل بی توجهی به دیگران و اغلب تکانشگری و پرخاشگری است.
اختلال شخصیت مرزی که با بی ثباتی در روابط، عواطف و احساس خود و تکانشگری مشخص می شود.
اختلال شخصیت هیستریونیک (نمایشی) که شامل بیان بیش از حد و جلب توجه است.
اختلال شخصیت خودشیفته که اغلب شامل میل شدید غیرمعمول برای تحسین، تصور متورم از خود و عدم همدلی است.
خوشه C: مضطرب
اختلالات خوشه C یا دسته سوم شامل الگوهای اضطراب یا ترس از تفکر و ارتباط با دیگران است. اختلالات شناخته شده این دسته عبارتند از:
اختلال شخصیت اجتنابی که با دوری از اجتماع و ترس از آنچه دیگران فکر می کنند مشخص می شود.
اختلال شخصیت وابسته که شامل تمایل به وابستگی بیش از حد به دیگران و ترس از برهم زدن روابط می شود.
اختلال شخصیت وسواس اجباری که با استانداردهای شخصی، توجه بیش از حد به جزئیات و کمالگرایی شدید مشخص می شود.
چرا اختلال شخصیت ایجاد می شود؟
به طور کلی، شخصیت یک فرد ترکیبی از افکار، احساسات و رفتار های است هر کس منحصر به خودش دارد. در واقع شخصیت هر فرد نشان دهنده چگونگی شهود، درک و ارتباطات فرد را با محیط بیرون از خودش است. هم چنین، شخصیت در دوران کودکی و در تعامل با موارد زیر ایجاد می شود.
- ژنتیک: ژن ها که از پدر و مادر به ارث می رسند طبع، خلق و خو انسان را تشکیل می دهند.
- محیط: عوامل محیطی هم علاوه بر ژن بر روی ایجاد شخصیت تاثیر می گذارد. محیطی که در آن رشد و پرورش پیدا کرده اید و اعضای خانواده که در کنارتان بوده اند.
در نهایت ترکیب هر دوی این موارد می تواند شخصیت را تشکیل دهد. در واقع، خطر ابتلا به اختلال شخصیت به طور قابل توجهی تحت تأثیر ژنتیک است. تحقیقات نشان می دهد که برای برخی شرایط، تجربیات نامطلوب مانند سوء استفاده در دوران کودکی نیز ممکن است در این خطر نقش داشته باشد، اگرچه در غیاب چنین تجربیاتی، اختلال شخصیت می تواند ایجاد شود.
چه عواملی ریسک خطر ابتلا به اختلال شخصیت را بیشتر می کنند؟
بر اساس تحقیقاتی که تا کنون انجام شده است علت دقیقی از بروز اختلال شخصیت در دست نیست، اما عواملی هستند که خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می دهند، عبارت اند از:
- وجود سوابق خانوادگی، ابتلا یکی از اعضای خانواده یا اقوام درجه یک به اختلال شخصیت یا سایر اختلالات روانی
- تجربه زندگی تلخ و دوران کودکی پر التهاب و ناآرام
- ایجاد تغییرات در عملکرد و مهایت مغز
- ابتلا به اختلال سلوک در همان دوران کودکی
اختلال شخصیت چگونه تشخیص داده می شود؟
با مشاهده علائمی غیر طبیعی باید حتما به یک متخصص روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید تا تشخیص ابتلا به اختلال صورت بگیرد. علاوه بر گزارش دقیق از علائم و رفتار ها در طی گفت و گو و پرسیدن سوالات از سوی روان درمانگر می توان به ابتلا به این اختلال پی برد. این گونه می توان برای تشخیص اقدام کرد، زیرا با تشخیص به هنگام روند ردمانی راحت تری و سریع تری را پشت سر خواهید گذاشت.
درمان اختلالات شخصیت
انواع ختلال شخصیت چالش های درمانی منحصر به فردی را ایجاد می کند. بیشتر اختلالات شخصیتی خود-همتراز هستند، به این معنی که مشکلی در خود احساس نکرده و در ابتدا انگیزه کمی برای تغییر داشته یا اصلا وجود ندارد. با این حال، روش های مختلفی برای درمان افراد ابتلا به اختلال شخصیت وجود دارد که با توجه به فاکتور های بسیاری از سوی درمانگر برگزیده می شود. دکتر علیرضا جباری متخصص اعصاب و روان در تهران، روان درمانی فردی را به عنوان بهترین راه حل برای درمان اختلال شخصیت معرفی می کند. علاوه بر این ها روان درمانی ابعاد دیگری هم دارد که شامل درمان روانکاوی یا روان پویشی، رفتار درمانی دیالکتیکی، درمان شناختی رفتاری می شود.
اختلال شخصیت و ازدواج
یکی از متداول ترین سوالاتی که مطرح می شود این است که آیا امکان ازدواج با فرد مبتلا به اختلال شخصیت وجود دارد؟ شاید شما به عنوان یک زن یا مرد با فردی آشنا شوید که هیچ مشکلی ندارد و کاملا معقول رفتار می کند، اما اگر خوش شانس باشید و این آشنایی طولانی مدت شود، متوجه رفتارهایی می شوید که غیر طبیعی است. به طور کلی، اکثر روانپزشکان ازداواج با افراد مبتلا به اختلال روانی و شخصیتی را رد نمی کنند، زیرا برخی از مشکلات قابل درمان و کنترل است.
با این حال درمان برخی از اختلالات شخصیتی طولانی بوده و یا ممکن است فرد مبتلا علاقه ای به تغییر نداشته باشید. بنابراین، توصیه می شود در صورت آشنایی یا ازدواج با فردی که یکی از علائم اختلال شخصیت را دارد، به روانپزشک یا روانشناس مراجعه نمایید و به امید اینکه او را به تنهایی تغییر خواهید داد، وارد زندگی مشترک نشوید.
عوارض ابتلا به اختلال شخصیت
در صورت عدم درمان چنین اختلالی به میزان چشم گیری تمامی ابعاد زندگی خود و اطرافیان تان را مختل می کند. علاوه بر این، اختلال شخصیت باعث بروز بسیاری از مشکلات در برقراری روابط کاری و تحصیلی می شود. حتی مشاهده شده است که فرد مبتلا به انزوای اجتماعی و اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی کشیده شده است یا به افسردگی و اضطراب فراگیر دچار شده است.
کلام آخر
در پایان باید به این نکته اشاره کنم، اگرچه تمایلاتی که شامل یک اختلال شخصیت است، ممکن است هرگز به طور کامل از بین نرود، اما تحقیقات نشان می دهد که فرد می تواند علائم را در طول زمان کاهش دهد. درمان های مختلفی مانند روان درمانی فردی، روانکاوی، درمان شناختی رفتاری و موارد دیگر برای بیمار باتوجه به نوع اختلال شخصیت انجام می شود. در نهایت توصیه می شود با مراجعه به بهترین روان درمانگر تهران و بهترین روانپزشک تهران انواع اختلالات روانی را درمان کرده و یا کنترل کنید.
۰ Comments