اختلال شخصیت وسواسی جبری یا OCPD

تا به حال برای شما هم پیش آمده است که در اطرافتان فردی را ببینید که حساسیت شدیدی نسبت یه چیزی یا کسی داشته باشد؟ این حساسیت می‌تواند نسبت به تمیزی، انضباط و یا حتی کنترل بیش از حد اطرافیان نمایان شود. اغلب این افراد دچار اختلالی به نام اختلال شخصیت وسواس اجباری یا به اختصار OCPD هستند که در این مقاله به بررسی کامل آن خواهیم پرداخت.

اختلال OCPD یا شخصیت وسواسی اجباری چیست؟

اختلال شخصیت وسواسی اجباری (Obsessive-Compulsive Personality Disorder) یک اختلال شخصیتی است که با کمال گرایی، نظم و آراستگی شدید و کنترل گرایی نمود می‌نماید. افراد مبتلا به این اختلال همچنین نیاز شدیدی به تحمیل استانداردهای مورد پذیرش خود در محیط بیرونی احساس خواهند کرد. این افراد اجازه هیچ گونه انعطافی را به خود و اطرافیانشان نمی‌دهند و قادر به سازش با دیگران نیستند. افراد مبتلا به OCPD اغلب متوجه نمی‌شوند که رفتار و طرز فکرشان مشکل ساز است، آنها معتقدند طرز فکر و انجام کارها تنها راه صحیح است و بقیه اشتباه می‌کنند.

ویژگی افراد مبتلا به OCPD  :

• بیان احساساتشان برایشان سخت است.
• در ایجاد و حفظ روابط نزدیک با دیگران مشکل دارند.
• سخت کوش هستند اما وسواس بیش از حد به کمال می‌تواند آنها را ناکارآمد کند.
• اغلب احساس خشم و عصبانیت می‌کنند و همیشه حق را به خود می‌دهند.
• اغلب با انزوای اجتماعی روبرو هستند.
• می‌توانند اضطرابی را تجربه کنند که با افسردگی اتفاق می‌افتد.

علت ایجاد اختلال شخصیت وسواسی جبری چیست؟

مانند بسیاری از جنبه های OCPD، علل هنوز مشخص نشده است و علت دقیق OCPD ناشناخته است. اما برخی تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است این اختلال به دلایل ترکیبی از ژنتیک و تجربیات دوران کودکی ایجاد شود. در برخی از مطالعات موردی، بزرگسالان می توانند تجربه اختلال وسواس اجباری را از سنین پایین به یاد بیاورند. آنها ممکن است احساس کرده باشند که باید کودکی کامل یا کاملا مطیع باشند و این نیاز به پیروی از قوانین در نهایت به بزرگسالی آن‌ها منتقل شده است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر OCPD هستند؟

طبق آخرین آمار تخمینی بنیاد بین‌المللیOCD‌ یا همان  (OCDF)، احتمال ابتلای مردان به این اختلال شخصیت دو برابر بیشتر از زنان است. با توجه به ژورنال ارزیابی شخصیت، بین ۲ تا ۷ درصد از جمعیت جهان، مبتلا به OCPD هستند که آن را به شایع‌ترین اختلال شخصیت در جوامع امروزی تبدیل می‌کند.

علاوه بر این، افرادی که OCD شدید دارند، بیشتر احتمال دارد که مبتلا به OCPD تشخیص داده شوند. او سی دی (Obsessive-Compulsive Disorder) یا اختلال وسواس فکری-اجباری یک اختلال اضطرابی است که اغلب با OCPD اشتباه گرفته می‌شود، اما این دو باهم متفاوت‌اند.

تفاوت بین OCD و OCPD چیست؟

OCD  یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد اغلب افکار ناخواسته و مزاحم (وسواس) دارد و این افکار باعث می‌شود رفتارهای تکراری یا اجباری انجام دهید. نمونه‌هایی از این  رفتارهای اجباری عبارتند از چرخاندن کلید چراغ به تعداد دفعات معین یا شستن مکرر دست‌ها.

افراد مبتلا به OCD معمولا می دانند که این وضعیت باعث رفتار آنها شده است و می پذیرند که برای درمان آن به کمک حرفه‌ای نیاز دارند اما افراد مبتلا به OCPD عموما با خودآگاهی از رفتارهای خود دست بردار نیستند و حق کامل را به خود می‌دهند و به بیان دیگر خدا را بنده نیستند.

علائم اختلال شخصیت وسواسی اجباری  OCPD

• کمال گرایی تا حدی که توانایی انجام کارها را مختل می‌کند
• رفتارهای سفت، رسمی و غیرقابل انعطاف
• به شدت صرفه‌جو در پول در حدی که به خساست نزدیک است
• نیاز شدید به وقت شناس بودن
• توجه شدید به جزئیات
• از خود گذشتگی بیش از حد به کار به قیمت از دست دادن روابط خانوادگی یا اجتماعی
• احتکار اقلام فرسوده یا بی مصرف
• ناتوانی در به اشتراک گذاشتن یا واگذاری کار به دلیل ترس از اینکه کار درست انجام نشود
• پایبندی دقیق به قوانین و مقررات
• نیاز شدید به نظم
• احساس درستی در مورد روشی که کارها باید انجام شوند
• پایبندی سخت به قوانین اخلاقی و اخلاقی
• علاقه شدید به کنترل رفتار و اعمال اطرافیان نزدیک خود

روش های تشخیص اختلال شخصیت وسواسی اجباری

از آنجایی که اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکر آنها وجود داشته باشد، تشخیص OCPD می تواند دشوار باشد. هنگامی که یک روان درمانگر یا روانپزشک، مشکوک است که فردی ممکن است به اختلال شخصیت وسواس فکری-اجباری مبتلا باشد، اغلب سوالات گسترده و کلی می پرسند که محیط خصمانه و دفاعی ایجاد نمی‌کند. سوالاتی که درباره روابط، تاریخچه کاری فرد، واقعیت‌های زندگی و میزان صداقت فرد درباره آن‌هاست و همچنین توان فرد را بر مقابله با آن‌ها نمایان می کند.

از آنجایی که فردی که مشکوک به OCPD است ممکن است بینشی نسبت به رفتارهای خود نداشته باشد، روانپزشک حتما با خانواده و دوستان فرد صحبت خواهد کرد تا اطلاعات بیشتری در مورد رفتارها و تاریخچه شخصیتی او جمع آوری کند. در نهایت برای تشخیص OCPD، فرد باید یک الگوی ذهنی دائمی با موارد زیر از خود نشان دهد:

• دستوردهی و سازماندهی اطرافیان
• کمال گرایی
• کنترل خود، دیگران و موقعیت‌ها

اختلال OCPD چگونه درمان می شود؟

همانطور که اشاره شد، اختلال  OCPDزمانی تشخیص داده می‌شود که علائم بیماری، توانایی فرد برای عملکرد و تعامل با دیگران را مختل کند. روان‌درمانگر یا روانپزشک در این موقعیت عموما از یک رویکرد سه بعدی برای درمان فرد استفاده خواهد کرد که عبارت اند از:

درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمان شناختی رفتاری یک نوع رایج مشاوره سلامت روان است. در طول CBT، فرد با یک متخصص سلامت روان بر اساس یک برنامه ساختار یافته ملاقات می‌کند. این جلسات منظم شامل کار با مشاور برای صحبت در مورد هر گونه اضطراب، استرس یا افسردگی است. یک روانپزشک یا روان درمان‌گر در قدم اول فرد را تشویق می‌کند که تاکید کمتری بر کار و تمرکز بیشتری بر تفریح، خانواده و سایر روابط بین فردی داشته باشید.

دارودرمانی

پزشک ممکن است تجویز یک مهارکننده سروتونین (SSRI) را برای کاهش برخی از اضطراب‌های پیرامون چرخه وسواس فکری-اجباری در نظر بگیرد. لازم به ذکر است که معمولا استفاده طولانی مدت از دارودرمانی برای OCPD توصیه نمی‌شود مگر در موارد خاص که با صلاحدید روانپزشک مربوطه باشد.

آموزش تمدد اعصاب

تمرین تمدد اعصاب شامل تکنیک‌های تنفس و تمدد اعصاب خاص است که می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب فرد کمک کند. از جمله‌ تمرینات آرامش‌بخش توصیه شده برای درمان OCPD، شامل یوگا، تای چی و پیلاتس است.

اختلال OCPD کامل درمان می‌شود؟

چشم انداز فرد مبتلا به OCPD ممکن است بهتر از چشم انداز سایر اختلالات شخصیتی باشد. درمان می تواند به فرد کمک کند تا آگاهی بیشتری در مورد اینکه چگونه علائم بیماری خود را کنترل کرده و تاثیر منفی کمتری بر دیگران بگذارد، داشته باشد. همچنین افراد مبتلا به OCPD کمتر از سایر اختلالات شخصیت درگیر مصرف مواد مخدر یا الکل می‌شوند.

چگونه با فرد مبتلا به OCPD رفتار کنیم؟

در قدم اول؛ اگر مشکوک هستید که همسر، شریک زندگی یا یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به OCPD است، به وسواس و رفتارهای اجباری آنها توجه کنید. افراد مبتلا به OCPD معمولا تمایلی به تغییر رفتار ندارند. آنها اغلب در عوض خود، دیگران را به عنوان مشکل می‌بینند و سعی بر تغییر آن‌ها دارند.

در قدم بعدی توجه داشته باشید که علائم و نشانه‌های اختلال وسواس اجباری را به خوبی بشناسید تا آن‌ را با دیگر اختلالات شخصیتی از جمله OCD اشتباه نگیرید. برای مثال رفتارهایی باانگیزه خطر، رفتارهای غیرمنطقی یا عجیب و وسواس‌هایی محدود به دو یا سه حوزه خاص زندگی نباید به فردی با اختلال OCPD نسبت داده شود. جامعه آماری نشان داده است که اکثر افرادی که برای OCPD تحت درمان قرار می‌گیرند، توسط همسر یا یکی از عزیزانشان تشویق به انجام این کار می‌شوند. با این حال، نزدیک شدن به افراد مبتلا به OCPD به دلیل نوع خاص و شاید عذاب‌آور رفتارهایش می‌تواند بسیار دشوار باشد. همچنین انجمن‌ها و گروه‌های پشتیبانی متعددی وجود دارد که همسر یا یکی از عزیزان مبتلا به OCPD می‌تواند به آنها ملحق شود.

مانند سایر اختلالات شخصیت، یافتن درمانی که برای فرد مبتلا به اختلال شخصیت وسواس اجباری  مفید است، اساس موفقیت و درمان است. درمان شناختی رفتاری می تواند به بهبود توانایی فرد در تعامل و همدلی با خانواده و عزیزانشان کمک شایانی کند.