اختلال خود شیفتگی یا نارسیسیسم

اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیسیسم یکی از انواع مختلف اختلالات شخصیتی و در واقع نوعی بیماری روانی است که در آن افراد نیاز عمیق به توجه و تحسین دارد. اما در پشت این نقاب اعتماد به نفس شدید، عزت نفس شکننده ای نهفته است که در برابر کوچکترین انتقاد آسیب پذیر است. در این مقاله از سایت دکتر علیرضا جباری هدف ما آشنایی شما با این اختلال روانشناختی، شناخت علائم و نشانه های آن در خود و اطرافیانتان و درمان به موقع و تضمینی آن است، پس تا انتها همراه ما باشید.

اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) چیست؟

طبق بررسی محققان، داشتن اعتماد به نفس و عزت نفس نه تنها یم اختلال محسوب نمی شود، بلکه یکی از ویژگی های مثبتی است که هر فردی لازم است آن را داشته باشد. اما عزت نفس را هیچگاه با خودشیفتگی اشتباه نگیرید. این دو کاملا با یکدیگر تفاوت دارند. افرادی که مبتلا به اختلال نارسیسیسم هستند، در دنیای خود تصور می کنند برترین هستند و از هر لحاظی نسبت به اطرافیان خود بهتر می باشند. و همین موضوع باعث می شود تا فرد پس از مدتی از درون احساس حقارت کرده و به شدت زود رنج شود. در ادامه شما را با علائم این بیماری روانی آشنا خواهیم کرد.

علائم اختلال نارسیسیسم

• یک احساس اغراق آمیز درباره اهمیت خود دارند
• احساس استحقاق داشته و به تحسین مداوم و بیش از حد نیاز دارند
• انتظار دارند که حتی بدون دستاوردهای ضمانت کننده نیز به عنوان برتر شناخته شوند
• در دستاوردها و استعدادها اغراق می کنند
• مشغول خیالات پیرامون موفقیت، قدرت، درخشش، زیبایی یا همسر کامل هستند
• مکالمات را در انحصار خود در آورده و به افرادی که آنها را فرومایه تصور می کنند، آنها را تحقیر کنند
• از دیگران بهره می برند تا به خواسته های خود برسند
• در تشخیص نیازها و احساسات دیگران ناتوانی یا عدم تمایل دارند
• به دیگران حسادت کرده و تصور می کنند دیگران نیز به او حسادت می کنند
• رفتاری متکبرانه یا مغرورانه دارند
• اصرار بر داشتن بهترین از همه چیز – به عنوان مثال، بهترین ماشین یا دفتر
• وقتی درمان خاصی دریافت نمی کنند بی تاب یا عصبانی می شوند
• مشکلات بین فردی قابل توجهی داشته و به راحتی احساس خستگی می کنند
• با عصبانیت یا تحقیر واکنش نشان داده و سعی می کنند فرد مقابل را کوچک جلوه دهند تا خود را برتر از او باشد
• در تنظیم احساسات و رفتار مشکل دارند
• برای مقابله با استرس و سازگار شدن با تغییرات، مشکلات عمده ای را تجربه می کنند
• افسرده و بدخلق هستند
• احساسات پنهانی چون نا امنی، شرم، آسیب پذیری و تحقیر دارند

علت اصلی اختلال خودشیفتگی چیست؟

مشخص نیست که چه عواملی باعث اختلال شخصیت خودشیفته می شود. همانند رشد شخصیت و سایر اختلالات بهداشت روان، علت اختلال شخصیت خودشیفته نیز احتمالاً پیچیده است. اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است به موارد زیر مرتبط باشد:

• عدم تطابق در روابط والدین و کودک با پرستش بیش از حد یا انتقاد بیش از حد که با تجربه کودک سازگار نیست
• ویژگی های ارثی و مادرزادی
• عوامل نوروبیولوژی مثل ارتباط بین مغز و رفتار و تفکر

دلایل خودشیفتگی و ایجاد اختلال شخصیت خودشیفته

1. محبت بیش از حد و حمایت مفرط والدین: کودکان که والدینی بیش از اندازه محبت‌آمیز و حمایتگر دارند، ممکن است به خودشیفتگی گرایش پیدا کنند.
2. والدین نابرابر و متناقض در رفتار: نوسانات شدید در رفتار والدین می‌تواند باعث اختلال در تکامل شخصیت کودک شود.
3. محیط خانوادگی ناپایدار و آشفته: شرایط خانوادگی ناامن و آشفته با احساس بی‌ثباتی می‌تواند زمینه‌ساز بروز خودشیفتگی باشد.
4. عوامل ژنتیکی و نوروشیمیایی: شواهدی وجود دارد که عوامل زیستی-شیمیایی نیز در ایجاد این اختلال نقش دارند.
5. اختلالات روان‌شناختی مانند افسردگی و اضطراب: این اختلالات می‌توانند زمینه‌ساز بروز خودشیفتگی به عنوان مکانیسم دفاعی باشند.
6. تجربیات آسیب‌زای کودکی مانند غفلت و سوء‌استفاده: این عوامل در شکل‌گیری خودشیفتگی نقش دارند.

اختلال شخصیت خودشیفته در کودکان نیز وجود دارد؟

نشانه‌های خودشیفتگی می‌تواند در کودکان نیز مشاهده شود و گروه سنی خاصی برای درگیری با این اختلال شخصیتی وجود ندارد. بخصوص در سنین پایین تر این نشانه‌ها در کودکی و نوجوانی باید جدی گرفته شده و درمان شوند تا از تشدید آنها در آینده جلوگیری شود؛

1. درخواست توجه و تحسین مداوم از دیگران
2. بزرگ‌نمایی توانایی‌ها و موفقیت‌های خود
3. عدم همدلی و درک نیازهای دیگران
4. انتظار ویژه‌ رفتاری و امتیازاتی برتر از دیگران
5. واکنش‌های شدید به انتقاد یا شکست
6. رفتار استثماری و بهره‌کشی از دیگران
7. نداشتن احساس همسویی با همسالان

عوارض ناشی از نارسیسیسم

عوارض اختلال شخصیت خودشیفته و سایر شرایطی که می تواند برای فرد نارسیست ایجاد شده و حتی مشکل ساز باشد، شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات رابطه
• مشکلات محل کار یا تحصیل
• افسردگی و اضطراب
• مشکلات سلامتی جسمی
• سو مصرف مواد مخدر یا الکل
• افکار یا رفتار خودکشی

عوامل خطر در اختلال خودشیفتگی

اختلال شخصیت خودشیفته مردان بیشتر از زنان را تحت تأثیر قرار می دهد و این بیماری اغلب در نوجوانان یا اوایل بزرگسالی آغاز می شود. به خاطر داشته باشید، اگرچه برخی از کودکان ممکن است صفات خودشیفتگی را نشان دهند، اما این ممکن است به سادگی برای سن آنها مشخص باشد و به این معنی نیست که آنها به بیماری اختلال شخصیت خودشیفته ادامه خواهند داد.
اگرچه علت اختلال شخصیت خودشیفته مشخص نیست، اما برخی از محققان فکر می کنند که در کودکان آسیب پذیر از نظر زیست شناختی، سبک های فرزند پروری که بیش از حد محافظت می شوند یا از آن غفلت می شود، می تواند تأثیرگذار باشد. ژنتیک و زیست عصبی نیز ممکن است در بروز اختلال شخصیت خودشیفته نقش داشته باشد.

راه های جلوگیری از خودشیفتگی

از آنجا که علت اختلال شخصیت خودشیفته ناشناخته است، هیچ راهی شناخته شده برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد. با این حال، ممکن است موارد زیر به فرد کمک کند:

• برای مشکلات روحی و روانی کودکان در اسرع وقت معالجه کنید.
• در خانواده درمانی شرکت کنید تا روش های سالم برقراری ارتباط یا کنار آمدن با درگیری ها یا ناراحتی های عاطفی را بیاموزید.
• در کلاس های والدین شرکت کنید و در صورت نیاز از درمانگران یا مددکاران اجتماعی راهنمایی بگیرید.

چه زمانی برای خودشیفتگی به پزشک مراجعه کنیم؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است نخواهند فکر کنند که هر چیزی ممکن است اشتباه باشد، بنابراین بعید است که به دنبال درمان باشند. اگر آنها به دنبال درمان باشند، به احتمال زیاد علائم افسردگی، مصرف مواد مخدر یا الکل یا مشکل بهداشت روانی دیگر است. اما توهین های ادراک شده به عزت نفس ممکن است پذیرش و پیگیری آن را برای درمان دشوار کند. اگر جنبه هایی از شخصیت خود را تشخیص می دهید که در اختلال شخصیت خودشیفته مشترک است یا غم و اندوه شما را غرق می کند، در نظر بگیرید که با یک پزشک معتمد یا یک ارائه دهنده بهداشت روان تماس بگیرید. دریافت یک روش درمانی مناسب می تواند زندگی شما را پاداش و لذت بخش تر کند.

در نهایت اما..

نتیجه تمامی توضیحات ذکر شده، این است که افراد مبتلا به خودشیفتگی از عصبانیت و خشم بالایی برخوردارند. چراکه این افراد تنها راه دفاع از خودشان و بزرگ نشان دادن خود را، عصبانیت و پرخاشگری می دانند. تنها راه درمان این افراد مراجعه به روان پزشک و یا رواندرمانگر می باشد.

*~ سوالات متداول درباره اختلال خودشیفتگی یا نارسیسیسم ~*