تفاوت عزت نفس و اعتماد به‌ نفس

عزت نفس و اعتماد به نفس دو مفهوم کلیدی و متفاوت از هم در روانشناسی هستند و می‌توانند تاثیر زیادی در کیفیت زندگی افراد داشته باشند. امروزه این دو مفهوم به جای یکدیگر استفاده شده و افراد را به اشتباه می‌اندازد. البته لازم به ذکر است که علاوه بر جود تفاوت‌های حائز اهمیت در بین این دو مفهوم، مواردی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد این دو مفهوم بر یکدیگر تاثیر گذاشته و برای سلامت روان و موفقیت فردی اهمیت دارند و می‌توانند موجب بهبود کیفیت زندگی افراد شوند. در این راستا شناخت دقیقه این دو مفهوم و کشف تفاوت‌های بین آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

رابطه عزت نفس و اعتماد به‌ نفس با یکدیگر

بررسی ارتباط عزت نفس و اعتماد به نفس در وهله اول نیاز به تعریف هر یک از این دو مفهوم است تا در نهایت متوجه شوید؛ عزت نفس موجب تقویت اعتماد به نفس شده و بالعکس آن نیز ممکن است.

عزت نفس؛ همان احساس ارزشمندی و احترامی است که فرد نسبت به خود دارد. در این حالت فرد خود را لایق عشق و احترام دانسته و این حس، ادراک فرد از خود و ارزش‌های شخصی‌اش است. افرادی با عزت نفس بالا، خود را شایسته محبت دانسته و در مواجهه و روبرویی با چالش‌ها و انتقادات کنترل بیشتری برخورد و احساس قدرت و اعتماد به نفس دارند.

اعتماد به‌ نفس اما بیانگر توانایی فرد در انجام کارها و مقابله با چالش‌ها است. به عبارت دیگر می‌توان بیان کرد اعتماد به نفس شامل میزان اعتماد و اطمینانی است که فرد از بابت توانایی‌ها، قدرت و مهارت خود دارد. اعتماد به نفس منجر به افزایش انگیزه و تسلط بیشتر فرد در موقعیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای و داشتن عملکرد بهتر می‌شود.

عزت نفس و اعتماد به‌نفس چه تفاوتی باهم دارند؟

همانطور که بررسی کردیم، این دو مفهوم در کنار ارتباط دوسویه‌ای که دارند، متفاوت از یکدیگر بوده و گاه به جای هم استفاده می‌شوند. در ادامه به بررسی ۷ تفاوت اصلی بین این دو مفهوم می‌پردازیم:

۱- مفهوم و تعریف

همانطور که بیان شد تعریف عزت نفس داشتن احساس ارزشمندی و احترام فرد به خود و چگونگی ارزیابی شخصیت خود از ارزش‌های درونی‌ او است. در حالی که تعریف اعتماد به نفس شامل اعتماد و اطمینانی است که فرد از توانایی‌ها و مهارت‌های خود در انجام کارها دارد.

۲- جنبه‌های درونی و بیرونی 

عزت نفس احساسی درونی است که بدون توجه به موفقیت‌ها و شکست‌ها همچنان در طول زمان پابرجا است. این به این معناست که افراد با عزت نفس در مقابله با مشکلات خود نیز همچنان خود را فردی ارزشمند و محترم می‌شمارند. در مقابل اعتماد به نفس تجربه فرد در موفقیت در زمینه‌های مختلف کاری و تحصیلی و یا دیگر موقعیت‌های بیرونی است.  در چنین شرایطی فرد می‌تواند نسبت به حوزه کاری و یا تحصیلی خود اعتماد به نفس داشته باشد اما از لحاظ درونی از عزت نفس کافی برخوردار نباشد.

✍️ بیشتر بخوانید: ۹ نشانه عزت نفس پایین

۳- میزان پایداری آن

در حالت کلی عزت نفس پایدارتر بوده  و در برابر انتقادها و شکست‌ها مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد. این در شرایطی است که اعتماد به نفس می‌تواند در موقعیت‌های مختلف دارای نوسان بوده و بسته به شرایط و تجربیات مختلف تغییر کند.

۴- تاثیرپذیری از محیط 

از آنجایی که عزت نفس یک احساس درونی است، تاثیر کمی از محیط و شرایط بیرونی می‌پذیرد. اما در مقابل اعتماد به نفس از محیط و تجربیات افراد تاثیر می‌پذیرد. به همین دلیل ممکن است در موقعیت‌های جدید اعتماد به نفس فرد دچار نوسان شده و کاهش پیدا کند.

۵- تاثیر بر رفتار فرد

افرادی که دارای عزت نفس بالا هستند؛ رفتارهای مثبتی از خود نشان داده و احترام زیادی به خود قائل هستند. در نتیجه می‌توانند روابط بهتر و سالم‌تری با دیگران داشته باشند. در حالی که افراد با اعتماد به نفس تمایل دارند تا خود را در موقعیت‌های چالش برانگیز شرکت داده و ریسک بیشتری را امتحان کنند.

۶- نقش آن در رفاه روانی

افرادی که از عزت نفس بالایی برخوردار هستند، در برابر مشکلات مقاوم‌تر بوده و کمتر از سایر افراد دچار افسردگی، اضطراب و احساسات منفی می‌شوند. در نقطه مقابل افراد با اعتماد به نفس ممکن است در یک زمینه خاص موفق باشند اما در صورت پایین بودن عزت نفس دچار مشکلات روانی شوند.

این تفاوت‌ها نشان دهنده بالا بودن اهمیت هر دو مفهوم در زندگی افراد است. وجود عزت نفس و اعتماد به نفس به افراد کمک می‌کند تا سلامت روان آنها بهبود یافته و کیفیت زندگی آنها افزایش یابد.

✍️ بیشتر بخوانید: نقش بهترین روانپزشک در تقویت اعتماد به نفس

تاثیر عزت نفس بر اعتماد به نفس

• عزت نفس بالا می‌تواند منجر به بالا رفتن احساس ارزشمندی در افراد شود. زمانی که فرد خود را ارزشمند می‌داند می‌تواند با اعتماد به نفس بیشتری در موقعیت‌های مختلف شرکت کرده و خود را به چالش بکشد. 
• یکی از تاثیرات مهم عزت نفس، پذیرش خود است. عزت نفس بالا به افراد کمک می‌کند تا خود را همانگونه که هستند بپذیرند و دوست داشته باشند. در نتیجه این پذیرش افزایش اعتماد به نفس در ابراز وجود و انجام فعالیت‌های اجتماعی است.
• وجود عزت نفس برای مقابله با شکست‌ها اهمیت بالایی دارد. عزت نفس بالا تاثیر زیادی در کنار آمدن با شکست‌ها و ناکامی‌ها دارد. وجود عزت نفس عث می‌شود تا افراد در مواجهه با چالش‌ها و موانع اعتماد به نفس بیشتری از خود نشان داده و مقاومت بیشتری داشته باشند.

تاثیر اعتماد به نفس بر عزت نفس

همانطور که پیشتر بیان شد اعتماد به نفس و عزت نفس به صورت حلقه‌ای مثبت یکدیگر را تقویت می‌کنند. از جمله تاثیرات اصلی اعتماد به نفس و عزت نفس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

↲ موفقیت در برابر چالش‌ها

موفقیت در برابر چالش‌ها و انجام کارها می‌تواند علاوه بر افزایش اعتماد به نفس منجر به افزایش عزت نفس نیز شود. در چنین صورتی احساس توانمندی و موفقیت در افراد افزایش یافته و فرد خود را ارزشمندتر از پیش می‌داند.

↲ خودباوری و احساس کفایت

اعتماد به نفس به افراد این باور را القا می‌کند که می‌توانند به اهداف خود دست یابند و می‌توانند با چالش‌ها و موانع روبرو شوند. در چنین صورتی عزت نفس افراد افزایش پیدا می‌کند و ایمان داشتن به توانایی خود، منجر به افزایش احساس احترام و ارزش به خود می‌شود.

↲ پیشرفت شخصی

اعتماد به نفس افراد را برای یادگیری و پیشرفت در زندگی ترغیب می‌کند.‌ در این راستا تلاش برای توسعه شخصی و رشد کردن در زندگی می‌تواند منجر به احساس پیشرفت و بهبود و در نتیجه افزایش عزت نفس شود.

برای تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس چه‌ کنیم؟

نخستین گام برای این کار داشتن خودآگاهی و شناسایی نقاط قوت ضعف با کمک بهترین روان درمانگر است.توجه به نقاط قوت باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود. همچنین شما می‌توانید با شناسایی نقاط ضعف خود برای بهبود آن‌ها تمرکز کرده و آنها را جبران کنید. از سوی دیگر می‌توانید افکار احساسات خود را در دفتر یادداشت ثبت کنید. این کار باعث درک بهتر از احساسات خود می‌شود.‌

از سوی دیگر می‌توانیم با تنظیم اهداف واقع‌گرایانه خود را برای رسیدن به اهداف بزرگتر آماده کنید. همچنین دستیابی به موفقیت کوچکتر می‌تواند موجب افزایش اعتماد به نفس شما شود از این رو می‌توانید با ثبت دستاوردهای خود انگیزه خود را افزایش دهید.

یکی از مهم‌ترین عوامل که در بیشتر مواقع از یاد برده می‌شود، مراقبت از خود است. ورزش کردن و داشتن تغذیه سالم و خواب کافی باعث افزایش سلامت جسمانی می‌شود. بدن سالم می‌تواند به ذهن سالم کمک کند. برای داشتن ذهن آرام نیز می‌توان تمرینات مدیتیشن و تکنیک تنفس‌های عمیق را برای کاهش استرس انجام داد.

برای تقویت عزت نفس باید هر شکست را درسی ارزشمند برای زندگی دانست و با آن مواجه شد. همچنین می‌توان با خروج از منطقه امن و با قرار گرفتن در موقعیت‌های جدید و روبرو شدن با چالش‌ها، خود را در موقعیتی قرار داد که باعث افزایش اعتماد به نفس شود. کارهای دیگری نیز از جمله تمرین مهارت‌های اجتماعی مثل داشتن ارتباط موثر با دیگران و گوش دادن فعال و شرکت در مکالمات و یادگیری مداوم و کسب دانش‌های جدید موجب تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس افراد می‌شود.

 تحول زندگی با با عزت نفس و اعتماد به نفس..

عزت نفس و اعتماد به نفس و مفهوم مرتبط اما متفاوت از یکدیگر هستند. اعتماد به نفس به احساس توانایی در انجام کارها و عزت نفس احساس درونی و ارزش گذاری یک فرد بر خود است. عزت نفس بالا می‌تواند موجب تقویت اعتماد به نفس شود. همچنین داشتن اعتماد به نفس منجر به تقویت عزت نفس افراد می‌شود. داشتن این دو مولفه در زندگی باعث بالا رفتن کیفیت زندگی افراد می‌شود.

*~ سوالات متداول درباره تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس ~*