سوء استفاده عاطفی چیست و چه نشانه هایی دارد؟

سوء استفاده عاطفی یکی از سخت ترین اشکال سوء استفاده و آزار روانی افراد در روابط مختلف است که می تواند ظریف و موذیانه یا آشکار باشد. در هر صورت، عزت نفس قربانی را از بین می برد و آنها شروع به شک در درک و واقعیت خود می کنند. اما علائم سوء استفاده در رابطه چیست؟ علائم سوء استفاده عاطفی چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟ به منظور آشنایی بیشتر با این مسئله و روش های مقابله با سوء استفاده های عاطفی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

سوء استفاده عاطفی چیست؟

سوء استفاده عاطفی (Emotional Abuse) راهی برای کنترل شخص دیگری با استفاده از احساسات انتقاد، شرمساری، سرزنش یا توهین دیگران است. به طور کلی، یک رابطه زمانی از نظر عاطفی توهین آمیز است که الگوی ثابتی از کلمات توهین آمیز و رفتارهای قلدرانه وجود داشته باشد که عزت نفس فرد را کاهش داده و سلامت روان او را تضعیف می کند. علاوه بر این، آزار روانی یا عاطفی، در حالی که بیشتر در روابط زناشویی و ازدواج رایج است، می تواند در هر رابطه ای از جمله در بین دوستان، اعضای خانواده و همکاران رخ دهد.

هدف اصلی سوء استفاده عاطفی، کنترل قربانی از طریق بی اعتبار کردن، انزوا و ساکت کردن وی است. در پایان، قربانی احساس می کند که در دام افتاده است. آن‌ها اغلب آن‌قدر زخمی هستند که نمی‌توانند رابطه را بیشتر تحمل کنند، اما همچنین از ترک آن می‌ترسند. بنابراین این چرخه فشار روانی فقط تا زمانی که کاری انجام شود فقط تکرار می گردد.

علائم هشدار دهنده سوء استفاده عاطفی چیست؟

سوء استفاده عاطفی حول محور کنترل، انزوا، و رفتار تحقیرآمیز یا تهدیدآمیز است. علائم سوء استفاده عبارتند از:

نشانه های ظریف سوء استفاده عاطفی چیست؟

گاهی اوقات سوء استفاده عاطفی شامل تهدیدهای آشکار یا دقیق نیست. در حقیقت سیگنال‌های ظریف‌تر مبنی بر اینکه سوء استفاده عاطفی ممکن است در یک رابطه مهم اتفاق بیفتد. نشانه هایی مانند قضاوت منظم دیدگاه یک فرد بدون تلاش برای درک آن، تکیه بر سرزنش به جای بهبود، طعنه‌های مکرر و گفتن اینکه چگونه احساس کند از جمله علائم سوء استفاده عاطفی است که تشخیص آن اغلب در روابط دشوار است.

افراد آزاردهنده عاطفی از چه روش هایی استفاده می کنند؟

عاملان سوء استفاده عاطفی برای به دست آوردن کنترل و قدرت در رابطه به طور مداوم انتقاد، شرم و تحقیر می کنند. آنها ممکن است بر سر قربانی خود فریاد بزنند یا اتهامات بی اساسی را علیه آنها مطرح کنند. آنها ممکن است رفتار حسادت آمیز و مالکیت داشته باشند و با چک کردن تلفن او مکان و ارتباطات او را زیر نظر بگیرند. یک آزارگر عاطفی ممکن است قربانی خود را به این باور برساند که ناراحتی او تقصیر خودش است. آزارگران عاطفی اغلب به دنبال جداسازی قربانی خود از دوستان و خانواده هستند تا از بررسی واقعیت یا دیدگاه گسترده‌تر جلوگیری کنند.

بیشتر بخوانید: تمامی نشانه های یک رابطه سمی و ناسالم

آسیب روانی آزار عاطفی چقدر است؟

قربانیان سوء استفاده عاطفی اغلب فرسوده می شوند به طوری که نمی توانند آسیب های وارده روحی و روانی در خود را به وضوح ببینند. آنها به این باور می رسند که چالش های رابطه تقصیر خودشان است. آنها ممکن است با توجه به اینکه چگونه می توانند رفتار خود را تطبیق دهند یا از رویارویی اجتناب کنند، وقت خود را صرف نشخوار فکری و چانه زنی کنند. قربانیان ممکن است با مشکلات عزت نفس و همچنین اضطراب و افسردگی دست و پنجه نرم کنند.

عواقب داشتن والدین آزاردهنده عاطفی چیست؟

سوء استفاده کلامی در دوران کودکی می تواند شامل انتقاد مداوم، تحقیر و طرد شود. والدین ممکن است کودک را از ابراز خشم یا غم منع کنند و در نتیجه دامنه احساسات او را خفه کنند. مغز همچنین تجارب منفی را در مقایسه با تجربیات مثبت افزایش می دهد که باعث می شود سوء استفاده والدین عمیقاً ریشه دار شود. سوء استفاده در دوران کودکی می تواند منجر به درد عاطفی، اضطراب، افسردگی، انتقاد از خود، عزت نفس پایین و مشکل در ایجاد روابط پایدار و قابل اعتماد شود. اما درمان می‌تواند به افراد کمک کند تا آزار والدین را پردازش کنند و مکانیسم‌های مقابله‌ای ناسازگاری را که در دوران کودکی ایجاد کرده‌اند کنار بگذارند.

چگونه یک رابطه بد با تجربه سوء استفاده عاطفی را ترک کنم؟

نکاتی برای مقابله با سوء استفاده عاطفی

اولین گام در برخورد با یک رابطه آزاردهنده عاطفی، شناخت سوء استفاده است. اگر توانستید هر جنبه ای از سوء استفاده عاطفی را در رابطه خود شناسایی کنید، می توانید دوباره کنترل زندگی خود را به دست بگیرید. در اینجا هفت استراتژی برای احیای زندگی و مقابله با آزار عاطفی مطرح شده است که عبارتند از:

۱- خودتان را در اولویت قرار دهید

وقتی صحبت از سلامت روحی و جسمی شما می شود، باید خودتان را در اولویت قرار دهید. دیگر نگران جلب رضایت فردی که از شما سوء استفاده می کند نباشید. به نیازهای خود رسیدگی کنید. کاری را انجام دهید که به شما کمک کند مثبت فکر کنید و خودتان را تأیید کنید. همچنین حتماً استراحت کافی داشته باشید و وعده های غذایی سالم بخورید. این مراحل ساده مراقبت از خود می تواند کمک زیادی به مقابله با استرس های روزانه ناشی از سوء استفاده عاطفی کند.

۲- ایجاد مرزها

قاطعانه به فرد آزاردهنده بگویید که دیگر سر شما فریاد نزند و با شما به صورت توهین آمیز و بی ادبانه صحبت نکند. سپس برای او بگویید که اگر این رفتار را انجام دهند چه اتفاقی خواهد افتاد. به عنوان مثال اگر با شما بد صحبت کند، شما اتاق را ترک خواهید کرد. نکته کلیدی این است که از مرزهای خود پیروی کنید .

۳- دست از سرزنش خود بردارید

اگر برای مدتی در یک رابطه آزاردهنده احساسی بوده اید، ممکن است فکر کنید که مشکلی در شما وجود دارد، اما مشکل شما نیستید. سوء استفاده کردن یعنی انتخاب. پس از سرزنش خود برای چیزی که کنترلی روی آن ندارید دست بردارید.

۴- متوجه شوید که نمی توانید او را تغییر دهید

با وجود تمام تلاش‌هایتان، هرگز نمی‌توانید با انجام کاری متفاوت یا متفاوت بودن، فرد آزارگر عاطفی را تغییر دهید. یک همسر یا والد بدسرپرست تصمیم می گیرد که رفتاری توهین آمیز داشته باشد. به خود یادآوری کنید که نمی توانید اعمال آنها را کنترل کنید و در انتخاب آنها مقصر نیستید. تنها چیزی که می توانید اصلاح یا کنترل کنید پاسخ شماست.

۵- از درگیر شدن بپرهیزید

با یک فرد متجاوز درگیر نشوید. به عبارت دیگر، اگر سوءاستفاده‌گر سعی می‌کند با شما بحثی را آغاز کند، شروع به توهین به شما کرد، سعی نکنید توضیحی بدهید، احساسات او را تسکین دهید یا برای کارهایی که انجام نداده‌اید عذرخواهی نکنید. اگر می توانید به سادگی از موقعیت دور شوید. درگیر شدن با یک متجاوز فقط آزار و اذیت شما را بیشتر می کند. هر چقدر هم که تلاش کنید، نمی‌توانید از نظر آن‌ها همه چیز را درست کنید.

۶- یک شبکه پشتیبانی بسازید

اگرچه گفتن اینکه چه چیزی را به کسی می گویید می تواند سخت باشد، اما صحبت کردن می تواند کمک کننده باشد. با یک دوست قابل اعتماد، یکی از اعضای خانواده یا حتی یک مشاور در مورد آنچه که تجربه می کنید صحبت کنید. این شبکه از  دوستان و افراد مورد اعتماد سالم به شما کمک می کند کمتر احساس تنهایی و انزوا کنید. آنها همچنین می توانند حقیقت را در زندگی شما بیان کنند و به شما کمک کنند تا همه چیز را در چشم انداز قرار دهید.

۷- برای ترک رابطه برنامه ریزی کنید

بسته به موقعیت خود، ممکن است لازم باشد اقداماتی را برای پایان دادن به رابطه انجام دهید. البته شرایط افراد در هر موقعیتی متفاوت است. بنابراین، افکار و ایده های خود را با یک دوست قابل اعتماد، عضو خانواده یا مشاور در میان بگذارید. سوء استفاده عاطفی می تواند اثرات طولانی مدت جدی داشته باشد، اما همچنین می تواند پیش درآمدی برای آزار و خشونت فیزیکی باشد. همچنین به یاد داشته باشید که سوء استفاده اغلب زمانی تشدید می شود که فرد مورد آزار قرار گرفته تصمیم به ترک می گیرد. بنابراین، مطمئن شوید که در صورت بدتر شدن سوء استفاده، یک برنامه حمایتی در اختیار دارید.

کلام آخر

یک رخداد مجزا لزوماً به عنوان سوء استفاده عاطفی در نظر گرفته نمی شود، اما تکرار رفتارهای توهین آمیز با هدف ایجاد کنترل و ترس به عنوان یک آزار عاطفی در نظر گرفته می شود. چنین بدرفتاری می تواند در طیف وسیعی از زمینه های بین فردی، از جمله رابطه والدین، رابطه عاشقانه یا یک رابطه حرفه ای رخ دهد افرادی که از آزار عاطفی رنج می برند می توانند مشکلات کوتاه مدتی مانند گیجی، ترس، مشکل در تمرکز، و اعتماد به نفس پایین و همچنین کابوس، درد و ضربان قلب را تجربه کنند. پیامدهای طولانی مدت ممکن است شامل اضطراب، بی خوابی و کناره گیری اجتماعی باشد. به همین علت توصیه می شود برای تشخیص و مقابله با آزارگر عاطفی به بهترین روانپزشک تهران مراجعه کنید.