اختلال شخصیت ضد اجتماعی؛ از علائم تا عوامل خطر

آیا تا بحال واژه سایکوپت به گوشتان خورده است؟ اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایکوپاتی یکی از اختلالات رفتاری است که به صورت بی اهمیتی و بی تفاوتی فرد نسبت به دیگران بروز می کند. در این مقاله از سایت دکتر علیرضا جباری سعی داریم تا بیشتر با این اختلال شخصیتی و همچنین بهترین روش های درمان برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی آشنا شویم.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

سایکوپتی (psychopathy) یا اختلال شخصیت ضداجتماعی به شرایط رفتاری فردی گفته می شود که هیچ حقوقی برای دیگران قائل نمی شود و اهمیتی به رفتار صحیح یا ناصحیح دیگران قائل نیست. فرد سایکوپت نسبت به احساسات دیگران بی تفاوت است و گاه رفتارهای سنگدلانه و خشن از خود بروز می دهد که اغلب از انجام آن ها هیچ احساس پشیمانی نیز ندارد.

بیماران دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی اگرچه ظاهری گرم و صمیمی دارند، اما سابقه آن ها نشان از نافرمانی از قانون، دروغ پردازی، رفتارهای خشن و هیجان زده و بی مسئولیتی در حوزه های مختلف دارد. این افراد مستعد اعتیاد به الکل نیز هستند. این بیماران هرگز نشانی از افسردگی و اضطراب از خود بروز نمی دهند و توجیهشان از رفتارهای خود بی توجهی و بی فکری اطرافیان است.

علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی

مهم ترین نشانه های اختلال شخصیت سایکوپتی عبارتند از:

• بی توجه بودن به درست یا نادرست بودن رفتار خود؛
• دروغگویی های متعدد و فریب دادن دیگران؛
• بی رحمی و سنگدلی نسبت به سایرین؛
• بی احترامی و پرخاش به دیگران؛
• سوءاستفاده از سایرین در روابط خود؛
• بی قانونی و تخطی از قانون؛
• پرخاشگری و خشونت؛
• اضطراب و تحریک پذیری؛
• عدم اعتنا و پشیمانی نسبت به آسیب هایی که به دیگران وارد آورده؛
• عدم مسئولیت پذیری.

این اختلالات معمولاً از پیش از ۱۵ سالگی بروز می کنند و نشانه هایی از اختلال سلوک در نوجوان بروز می کند. اختلال سلوک در واقع اختلالی است که در آن نوجوان حقوق سایرین و قوانین اجتماعی را زیر پا می گذارد و با پرخاشگری نسبت به اطرافیان، آسیب رساندن به اموال دیگران، فرار از مدرسه، دروغ و دزدی این اختلال را بروز می دهد. اما تنها وجود یک یا دو مورد از این نشانه ها نمی تواند نشانگر وجود اختلال شخصیت ضداجتماعی در فرد باشد. برای تشخیص قطعی این بیماری، باید به بهترین رواندرمانگر مراجعه کرد.

✍️ بیشتر بخوانید: درمان اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک

علت بیماری اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

علت بروز بیماری سایکوپتی مانند دیگر اختلالات شخصیتی (مثل اختلال شخصیت مرزی) هنوز به طور قطع مشخص نشده است اما محققان معتقدند که ژنتیک و همچنین اختلال در شکل گیری مغز در دوران جنینی می توانند از علل ابتلا به این بیماری باشند.

چه عواملی خطر ابتلا به سایکوپتی را افزایش می دهند؟

عوامل زیر در افزایش ریسک ابتلا به این بیماری نقش دارند:

• سابقه اختلالات شخصیتی در دوران کودکی و اختلال سلوک
• سابقه خانوادگی اختلالات شخصیتی
• تجربه آزار دیدن در کودکی
• تجربه بی توجهی دیگران به فرد در کودکی
• سابقه خشونت دیدن و بی ثباتی در خانواده
• اعتیاد به الکل و دیگر مواد اعتیاد آور
• سابقه زندان
• سابقه ابتلا به افسردگی
• سابقه فقر و اوضاع نامناسب اقتصادی

این اختلال رفتاری هم برای فرد و هم برای اطرافیان بسیار مخرب و گاه خطرناک است. حتماً باید برای درمان این بیماری به بهترین رواندرمانگر تهران مراجعه کرد تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.

✍️ بیشتر بخوانید: اختلال چند شخصیتی یا اختلال هویت تجزیه ای

راهکارهای تشخیص شخصیت ضد اجتماعی

علائم اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود، اگرچه این بیماری تا اواخر عمر تشخیص داده نمی‌شود. برای کودکانی که به این اختلال مبتلا می‌شوند طغیان‌های خشم‌آمیز، ظلم به حیوانات و قلدر خواندن همسالان خود رایج است.

در حالی که این بیماری ممکن است در دوران کودکی شروع شود، نمی توان آن را به طور رسمی قبل از ۱۸ سالگی تشخیص داد. برای تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی، فرد باید قبل از ۱۵ سالگی بی توجهی و نقض حقوق دیگران را نشان دهد. این بی توجهی با نشان دادن یکی از حداقل هفت علامت نشان داده می شود:

• دست کم گرفتن امنیت خود و دیگران
• عدم رعایت قوانین
• رفتار تکانشی
• تحریک پذیری و پرخاشگری
• پشیمان نشدن از اعمال
• دروغ گفتن یا سو استفاده از دیگران برای سودجویی یا سرگرمی
• الگوی بی مسئولیتی

علاوه بر نشان دادن حداقل یکی از این علائم، فرد باید حداقل ۱۸ سال داشته باشد تا رفتار ضد اجتماعی را در نتیجه بیماری دیگری مانند اختلال دوقطبی تا اسکیزوفرنی از خود نشان ندهد.

روش های درمان شخصیت ضد اجتماعی

درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی دشوار است. به ندرت افراد مبتلا به این اختلال به تنهایی به دنبال درمان هستند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی اغلب با سیستم عدالت کیفری در تماس هستند، اما حبس و سایر اقدامات تنبیهی تا حد زیادی بی اثر هستند، زیرا افراد مبتلا به این بیماری معمولا به مجازات پاسخ نمی دهند.

در این موقعیت روان‌درمانی را می‌توان بهترین و مؤثرترین روش درمان این بیماری دانست که طی آن بیمار نسبت به تغییر الگوهای رفتاری خود اقدام می‌کند. البته، توجه داشته باشید که روان‌درمانی زمان‌بر است و باید از حوصله و صبر کافی برخوردار باشید. همچنین، در شرایطی که شرایط بیمار حاد باشد، پزشک متخصص برای کم‌رنگ کردن علائم بیماری و سرعت بخشیدن به روند بهبودی، داروهای خاصی همچون، داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای تثبیت‌کننده خلق و خو و مواردی از این قبیل تجویز می‌کند.

عوارض و عوامل خطر اختلال شخصیت ضد اجتماعی

عوارض، پیامدها و مشکلات اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• همسر آزاری، کودک آزاری یا بی توجهی به اطرافیان
• مشکلات مصرف الکل یا مواد مخدر
• میل به خودکشی یا قتل
• داشتن سایر اختلالات روانی، مانند افسردگی یا اضطراب
• وضعیت بد اجتماعی و اقتصادی و بی خانمانی
• مرگ زودرس، معمولاً در نتیجه خشونت

چگونه با فردی مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی زندگی کنیم؟

کسانی که با یکی فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی زندگی می کنند، معمولاً از رفتارهای بد آن ها خسته و افسرده می شود. افراد خانواده این بیماران باید همراه با بیمار به روانشناس مراجعه کنند تا به طور کامل آموزش ببینند که در برابر خشونت و رفتارهای نادرست این افراد چگونه برخورد کنند. با مراجعه به یک روانشناس خوب می توانید شما هم به عنوان خانواده بیمار تحت مراقبت و آموزش قرار بگیرید.

بهترین روانشناس برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی

درمان این اختلال شخصیت کار دشواری است و نمی توان با اکتفا کردن به نظرات غیرمتخصصان آن را درمان کرد. درمان بیماری سایکوپتی باید به صورت حرفه ای و نزد بهترین رواندرمانگر انجام شود تا درمان در بلند مدت نتیجه بخش باشد. بهترین راه درمان برای اختلال شخصیت ضداجتماعی مراجعه به یک روانشناس خوب است که به کمک روان درمانی یا دارو درمانی این مشکل را حل کند.

روان درمانی اختلال شخصیت ضد اجتماعی مرحله ای است که در آن رواندرمانگر به گفت و گوی راهبردی با بیمار می پردازد. اگر این اختلال در فرد بسیار شدید باشد، ممکن است روان درمانی برای فرد کافی نباشد و نتایج مثبتی نداشته باشد. به این ترتیب یک روانشناس خوب برای درمان اختلال سایکوپتی به سراغ شیوه دارودرمانی می رود و به کمک داروهای مناسب، این اختلال را کنترل می کند.

چگونه از ابتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی پیشگیری کنیم؟

از آن جایی که علت ابتلا به این بیماری هنوز به طور قطعی مشخص نشده است، نمی توان راه حلی قطعی برای پیشگیری از ابتلا ارائه داد. اما از آنجایی که تصور می شود این بیماری ریشه در دوران کودکی و ژنتیک فرد دارد، توصیه می شود که پدر و مادر و معلمان با دیدن علائم اولیه این بیماری و اختلال سلوک در کودکان، آن ها را برای درمان نزد رواندرمانگر راهنمایی کنند. این کار به درمان هر چه زودتر بیماری و عدم عمیق شدن مشکل کمک می کند.

درپایان باید خاطر نشان کنم که اختلال شخصیت ضداجتماعی یک بیماری است و باید حتماً توسط یک رواندرمانگر خوب چه به صورت حضوری و چه به صورت مشاوره روانشناسی آنلاین درمان شود. آموزش اعضای خانواده برای نحوه رفتار با این بیماران نیز ضروری است.