اختلال سازگاری (انطباقی)؛ از علائم تا درمان

اختلال سازگاری که با نام اختلال انطباقی شناخته می شود، شایع ترین مشکلات سلامت روان است. این اختلال به عنوان ضعف یا ناتوانی در انطباق با برخی حقایق، رویدادها یا تغییرات عمده و اساسی که فرد ممکن است در مقطعی از زندگی خود دچار آن شود، توصیف می شود. اختلال انطباقی ممکن است در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان رخ دهد. اکثر مطالعات گزارش می دهند که حدود ۱٪ از جمعیت ممکن است در هر زمان معینی دچار این اختلال باشند. به منظور آشنایی بیشتر با علل؛ علائم و درمان اختلال سازگاری تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

منظور از اختلال انطباقی یا اختلال سازگاری چیست؟

اختلال سازگاری با دشواری در سازگاری با عوامل محیطی زندگی (چه مثبت و چه منفی) تعریف می شود. نقل مکان به یک شهر جدید، تغییر در یک رابطه یا تغییر شغل جدید تنها چند نمونه از عواملی هستند که ممکن است باعث ایجاد اختلالات خلقی یا رفتاری در فرد شوند. پاسخ به فشارهای روانی ناشی از چنین رویدادهایی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در حالی که برخی قادر به تطبیق و کنترل احساسات و وضعیت روانی خود هستند، برخی دیگر قادر به عبور از شرایط موجود نیستند و در وضعیت روانی منفی گیر می‌کنند. این تنش ها بر آنها تأثیر می گذارد و توانایی آنها را برای دستیابی به موفقیت و کار و شاید خواب را نیز محدود می کند.

علائم شایع اختلال سازگاری

اختلال سازگاری با گروهی از علائم همراه است که به ندرت بیش از ۶ ماه طول می کشد، از جمله:

• احساس غمگینی
•  افسردگی
• اضطراب
• علائم جسمی مانند: درد معده، سردرد، خستگی عمومی فیزیکی، سوء هاضمه، اسپاسم عضلانی، تعریق دست ها و ضربان قلب تند یا نامنظم.
• انزوای اجتماعی و تمایل به انزوا و عدم شرکت در فعالیت ها و رویدادهای خانوادگی یا دیگر.
• از دست دادن امید و عدم تمایل به انجام بیشتر کارهای معمول، بنابراین بیمار شروع به از دست دادن مدرسه یا کار خود می کند، به عنوان مثال، همراه با کاهش سطح عملکرد خود.
• مشکل در خوابیدن
• عدم اعتماد به نفس
• گریه مکرر یا آسان
• رفتار تکانشی یا بی پروا
• نوسانات اشتها برای غذا، زیرا ممکن است بین از دست دادن آن در یک زمان و افزایش آن در زمان دیگر در نوسان باشد.
• مشکل در تمرکز

علل اختلال سازگاری

اختلالات سازگاری می تواند از موقعیت ها و تجربیات استرس زا مختلفی سرچشمه بگیرد. برخی از آنها ممکن است رویدادهای مجردی مانند یک بلای طبیعی، تغییر شغل، نقل مکان به یک شهر جدید یا ازدواج باشد. در مواقع دیگر، اختلالات سازگاری ناشی از مشکلات مداوم است، مانند استرس مرتبط با راه اندازی یک کسب و کار یا رفتن به دانشگاه. در حالی که هر شرایط استرس‌ زای زندگی می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به اختلال سازگاری قرار دهد، روش مقابله با استرس در ابتلای شما به اختلال سازگاری نقش دارد. علاوه بر این، این عوامل نیز ممکن است بر شما تأثیر بگذارند:

↲ تجربه زندگی گذشته

استرس قابل توجه در دوران کودکی ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات سلامت روان، از جمله اختلال سازگاری قرار دهد.

↲ سایر مسائل مربوط به سلامت روان

 مسائل مربوط به سلامت روان از قبل موجود، مانند افسردگی و اختلال اضطراب، ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال سازگاری قرار دهد.

↲ شرایط دشوار زندگی

داشتن استرس بیشتر در زندگی روزمره ممکن است تحمل یک تغییر استرس زا دیگر را برای شما دشوارتر کند.

تفاوت اختلال سازگاری با اختلال استرس پس از سانحه

با وجود شباهت های ظاهری در نگاه اول بین اختلال سازگاری و اختلال استرس پس از سانحه، آنها با یکدیگر تفاوت دارند.اختلال استرس پس از سانحه به عنوان علائم شدیدتر و طولانی تر از علائم مرتبط با اختلال سازگاری توصیف می شود. آن ها تأثیر شدیدی بر روند روزمره زندگی دارند، زیرا اغلب ناشی از یک رویداد جدی است که ممکن است زندگی یک فرد را تهدید کند. برخلاف رویدادهایی که به دنبال آن اختلال سازگاری ایجاد می‌شود، که اغلب افراد در مقطعی در طول زندگی تجربه می کنند و آن‌ها شدت کمتری دارند.

تشخیص اختلال انطباقی

آزمایش خاصی برای تشخیص اختلالات سازگاری استفاده نمی شود. در عوض، یک متخصص اعصاب و روان مصاحبه ای را برای ارزیابی علائم شما انجام می دهد. یک پزشک ممکن است آزمایش‌های معمولی را انجام دهد تا مطمئن شود علائم شما ناشی از یک مشکل اساسی سلامتی نیست. یک روان درمانگر ممکن است از شما بخواهد که برخی فرم ها یا پرسشنامه ها را تکمیل کنید تا اطلاعات به طور موثر جمع آوری شود. همچنین ممکن است در مورد علائم خود و تجربه زندگی پر استرسی که با آن مواجه شده اید مصاحبه کنید.

درمان اختلال سازگاری

پس از تشخیص، مرحله درمان اختلال سازگاری زیر نظر پزشک متخصص صورت می گیرد. تداوم در درمان (معمولا بیش از۶ ماه) می تواند علائم این اختلال را از بین ببرد. از مهمترین راهکارهای درمان اختلال انطباقی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

۱- گفتار درمانی

گفتار درمانی به طور معمول بهترین روش درمانی برای اختلال سازگاری است. نوع درمان مورد استفاده ممکن است به تخصص درمانگر و نیازهای فرد بستگی داشته باشد. به طور کلی، گفتار درمانی ممکن است حمایت عاطفی را فراهم کند، به شناسایی مهارت های مقابله ای سالم کمک کند، راهبردهای مدیریت استرس را آموزش دهد و به شما در ایجاد عادات سالم کمک کند. اگر والدین یا شریک زندگی فردی مبتلا به اختلال سازگاری هستید، ممکن است از شما دعوت شود تا در درمان شرکت کنید. خانواده درمانی ممکن است بهترین راه برای حمایت از فردی که دچار اختلال سازگاری است را به شما آموزش دهد.

۲- دارو درمانی

ممکن است از دارو برای رفع افسردگی یا اضطرابی که با اختلال سازگاری همراه است استفاده شود. داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب ممکن است فقط برای مدت کوتاهی مورد نیاز باشند، اما قبل از تنظیم هر دوز یا قطع هر دارویی، حتما با پزشک خود صحبت کنید.

مقابله با اختلال سازگاری

اگر متوجه شدید که آنطور که دوست دارید از یک رویداد استرس زا عقب نشینی نمی کنید، می توانید گام هایی برای بهبود انعطاف پذیری خود بردارید و به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید. این استراتژی‌ها ممکن است به شما کمک کند تا با مشکلات تنظیمی که با آن مواجه هستید کنار بیایید:

• در فعالیت های اوقات فراغت شرکت کنید: انجام کارهای سرگرم کننده می تواند سطح استرس شما را کاهش دهد. فعالیت هایی را که برای سلامتی شما مفید هستند شناسایی کنید و برای انجام آنها زمان بگذارید.
• خود مراقبتی خوب را تمرین کنید: به اندازه کافی بخوابید، رژیم غذایی سالم داشته باشید و فعالیت بدنی زیادی داشته باشید.
• به مهارت های مقابله ای سالم روی آورید: چه با گوش دادن به موسیقی استرس را از بین ببرید و چه از مدیتیشن در صبح لذت می برید، راهکارهایی را بیابید که به شما کمک می کند آرام شوید، آرام شوید و خلق و خوی خود را تقویت کنید.
• مهارت های مقابله ای ناسالم را کنار بگذارید: اگر به مهارت‌های مقابله‌ ای روی آورده‌ اید که بیشتر از اینکه مفید باشد آسیب می‌ رسانند (مانند خوردن بیش از حد یا نوشیدن الکل)، تلاش آگاهانه‌ای برای کاهش آن انجام دهید. مهارت های مقابله ای ناسالم فقط مشکلات جدیدی را در دراز مدت ایجاد می کند.

سازگاری سختی که ارزشش را دارد!

اختلال سازگاری یا انطباقی به تنش ها، اضطراب ها و فشارهای عصبی که حین مواجه با رویدادی جدید اطلاق می شود. نکته قابل توجه این است که اتفاقات یا تغییراتی که در زندگی افراد مبتلا به این اختلال رخ می دهد، ممکن است مثبت باشد، مانند فرزندآوری، ازدواج یا نقل مکان به خانه جدید. اگر در تلاش هستید تا تنش های ناشی از اختلال انطباقی غلبه کنید، بهتر است به بهترین روانپزشک تهران مراجعه نمایید.