درمان موثر بی خوابی یا اختلال اینسامنیا

اینسامنیا یا بی خوابی (Insomnia) از مشکلات خواب رایج در میان مردم است که طبق گزارشات حدود ۳۰ درصد از جمعیت جهان به طور مداوم با این مشکل درگیر هستند. بی خوابی تحت عنوان مشکلات در به خواب رفتن یا در خواب ماندن تعریف می‌شود که سبب بروز عوارضی در عملکرد و فعالیت‌های فرد در طول روز می‌گردد. عوامل مختلف مانند استرس، مصرف داروهای خاص و سبک زندگی افراد در بروز این اختلال نقش دارد که در ادامه به جزِیات آنها پرداخته و درباره روش های کنترل و درمان اینسامنیا صحبت خواهیم کرد.

منظور از اختلال اینسامنیا چیست؟

اینسامنیا در واقع نوعی اختلال خواب است که با مشخصه‌هایی مانند مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن مکرر در طول خواب، مشکل در باقی ماندن در خواب و یا ترکیبی از این علائم شناخته می‌شود. عدم بهره‌مندی از خواب کافی و با کیفیت در بلند مدت، می‌تواند عملکرد روزانه افراد را تحت تاثیر قرار داده و کیفیت زندگی آنها را پایین آورد. به همین دلیل نیازمند پیگیری دقیق، علت یابی و درمان اصولی توسط بهترین متخصص اعصاب و روان است.

بی خوابی نشانه چه بیماری است؟

اینسامنیا ممکن است یک مشکل اولیه باشد و یا نشانه و عوارض بیماری‌های دیگر باشد. بیماری‌های جسمی و اختلالات روانی مختلفی هستند که با عوارض بی خوابی در ارتباط هستند. بی خوابی حتی ممکن است نشانه یک اختلال روانی مانند اضطراب، استرس، افسردگی، اختلالات دو قطبی، وسواس فکری، بیماری پارکینسون و یا بیماری آلزایمر بوده یا در نتیجه شرایط پزشکی دیگر مانند دیابت، بیماری‌‎های  قلبی، سرطان، آسم، بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) و یا تیروئید پرکار ایجاد شود.

علائم اینسامنیا Insomnia

• برخی افراد در به خواب رفتن یا شروع خواب مشکل دارند.
• گروهی از افراد طی شب مکرر بیدار می‌شوند و در به خواب رفتن مجدد مشکل دارند.
• بیدار شدن زود هنگام و عدم توانایی خوابیدن دوباره، از دیگر علائم بی خوابی است که ممکن است در افراد دیده شود.
• احساس خستگی و خواب آلودگی در طول روز از دیگر مشخصه‎های خواب ناکافی است.
• اختلال در عملکرد و فعالیت‌های عادی روزانه مانند مشکل در به خاطر سپردن چیزها، پاسخ‌های تاخیری، مانند واکنش بسیار آهسته هنگام رانندگی، کند شدن فرآیندهای فکری، سردرگمی یا مشکل در تمرکز از دیگر علایم اختلال کم خوابی است.
• اختلال در کار و فعالیت‎های اجتماعی افراد از دیگر نشانه‌های این عارضه است.

علت بی خوابی شبانه در زنان

طبق مطالعات انجام شده اینسامنیا در زنان شایعتر از مردان است، به طوری که از هر ۴ زن یک نفر با این عارضه درگیر است. این در حالی است که این آمار در مردان یک نفر از هر ۵ نفر است. علت این اختلاف به ترکیبی از تفاوت های هورمونی و شرایط سلامتی باز می‌گردد که در زنان شایعتر است.

↲ علل هورمونی

نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی، تغییرات هورمونی طی بارداری و تغییرات ایجاد شده در دوران یائسگی همگی بر کیفیت خواب زنان تاثیر گذار بوده و می‌تواند از علل بروز بی خوابی شبانه در زنان باشد.

↲ شرایط سلامتی

برخی بیماریها و مشکلات سلامتی در زنان ممکن است سبب بروز اختلال اینسامنیا Insomnia گردد. از این جمله می‌توان به دردهای عضلانی مزمن، بی اختیاری ادرار، افسردگی و اختلالات روانی اشاره کرد.

انواع اختلال بی خوابی یا اینسامنیا

اختلال اینسامنیا را می‌توان بر اساس فاکتورهای مختلف مانند زمان و علت دسته بندی کرد. به این صورت انواع بی خوابی بر اساس علت به دو دسته بی خوابی اولیه و ثانویه تقسیم می‌گردد. بی خوابی اولیه خود به خود اتفاق می‌افتد اما بی خوابی ثانویه نتیجه شرایط دیگر مانند بیماریها است.

در تقسیم بندی دیگر می‌توان بی خوابی را بر اساس زمان به دو دسته کلی بی خوابی حاد (کوتاه مدت) و بی خوابی مزمن (بلند مدت) تقسیم نمود. بی خوابی حاد بین چند روز تا چند هفته طول می‌کشد اما بیشتر از ۳ ماه نیست. در حالی که بی خوابی مزمن شرایطی است که فرد حداقل سه روز در طول هفته و به مدت سه ماه با مشکلات بی خوابی درگیر بوده است.

عوارض بی خوابی برای بدن

عدم خواب کافی و با کیفیت در بلند مدت سلامت افراد را تهدید کرده و به مشکلات جدی سلامتی از جمله؛ فشار خون بالا، حمله قلبی و افسردگی منجر شود. علاوه بر این بی خوابی می‌تواند سلامت روانی افراد را تهدید کرده و سبب تشدید اختلالات خلقی، به ویژه اضطراب، افسردگی، تحریک پذیری و پرخاشگری گردد.

روند تشخیص اختلال اینسامنیا

درمان بی خوابی مستلزم تشخیص دقیق آن و علل زمینه‌ای بروز آن است. روند تشخیص این اختلال شامل بررسی شرایط و سوابق پزشکی بیمار می‌گردد. پزشک با انجام معاینات فیزیکی و بررسی سوابق خواب و علایم شما به جستجوی علت زمینه‌ای این عارضه می‌پردازد. 

اطلاعاتی شامل مدت زمانی که با این مشکل درگیر هستید و سبک زندگی  که دنبال می‌کنید، در کنار آزمایشات تشخیصی می‌تواند علل بی خوابی را مشخص سازد. از طرف دیگر بهترین روان درمانگر ممکن است از شما بخواهد به مدت چند روز روند خواب خود شامل زمانی که به خواب می‌روید، دفعاتی که از خواب بیدار می‌شوید، زمان بیداری و غیره را ثبت نمایید و گزارش دهید تا در نهایت مجموع این اطلاعات دید بهتری به پزشک در تشخیص و درمان بی خوابی دهد.

راهکارهای درمان بی خوابی شبانه

۱- درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی (Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia)

درمان شناختی درمانی برای بی خوابی که به اختصار CBT-I نامیده می‌شود، به افراد مبتلا به اینسامنیای مزمن کمک می‌کند تا اضطراب مرتبط با مشکلات خواب خود را کنترل کنند و از این طریق عادات خواب بهتری را در خود ایجاد نمایند.

۲- درمان دارویی بی خوابی

دارو درمانی از دیگر راهکارهای درمانی بی خوابی است. داروهای مختلفی وجود دارد که می‌تواند در حل مشکلات خواب طبق نظر روانپزشک و شرایط بیمار تجویز خواهند شد. با توجه به عوارض احتمالی این داروها لازم است حتما در ارتباط با مدت زمان مصرف آن و تداخلات احتمالی با دیگر داروها با پزشک خود مشورت نمایید.

۳- تغییر سبک زندگی

تجربیان سال ها درمان توسط دکتر علیرضا جباری نشان داده؛ تغییر سبک زندگی شامل تعیین ساعات مشخص برای خواب و بیداری، عدم مصرف کافئین، نیکوتین و الکل، مدیتیشن و پرهیز از مصرف غذاهای حجیم قبل از خواب برای بسیاری از افراد موثر تر از دارو درمانی و دیگر روش های پیشنهادی برای این اختلال خواهد بود.

روانشناس خوب در تهران برای اختلال خواب

اگر مشکل بی خوابی به گونه ای حاد شود که باعث نگرانی شما شود، و هیچ یک از راه هایی که در بالا به آن اشاره کردیم موثر واقع نشد، باید به روانپزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم برای درمان اصولی و مطمئن در پیش گرفته شود. اگر شرایط این را ندارید که با مراجعه حضوری برای رفع مشکل اقدام کنید، توصیه می کنیم که از خدمات مشاوره آنلاین دکتر علیرضا جباری بهره بگیرید تا اختلال بیخوابی موجب بروز مشکل در کارهای روزمره شما نشود.

اهمیت مراجعه به روانپزشک در درمان بی‌خوابی

اینسومنیا یا بی‌خوابی، با علائمی مانند کاهش کیفیت و کمیت خواب، می‌تواند تاثیرات جدی بر زندگی افراد داشته باشد و سلامت جسمی و روانی آنها را به خطر اندازد. این عارضه نه تنها بر انرژی و تمرکز افراد در طول روز اثر می‌گذارد، بلکه می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند افسردگی، اضطراب، کاهش عملکرد شناختی و حتی بیماری‌های جسمی شود.

درمان اینسومنیا نیازمند رویکردی جامع و تخصصی است. در حالی که تغییر سبک زندگی مثل: رعایت بهداشت خواب، ورزش منظم و تغذیه مناسب در بهبود خواب موثر است، اما در بسیاری از موارد مراجعه به روانپزشک ضروری است. روانپزشک با بررسی دقیق علائم و شرایط فرد، می‌تواند بهترین و سریع‌ترین روش درمانی را تعیین کند.

*~ سوالات متداول درباره اختلال اینسامنیا ~*