افسردگی سایکوتیک یک حالت روانی است که فرد افسردگی عمیق را همزمان با علائم سایکوز تجربه می‌کند. علائم سایکوز منجر به کاهش چشمگیر ارتباط فرد با دنیای واقعی شده و افکار و تجربه‌های ذهنی و غیرواقعی را تشدید می‌کند. از علائمی که این افراد دارند می‌توان به توهم توطئه از سوی دیگران برای آسیب رساندن به او اشاره کرد. همچنین این افراد حالاتی نظیر صدا، بو و بیماری را تجربه می‌کنند که ممکن است نمود واقعی و خارجی نداشته باشد و زائده توهم ذهن فرد مبتلا به افسردگی سایکوتیک باشد. اگر شما هم می‌خواهید در رابطه با افسردگی سایکوتیک و درمان قطعی آن اطلاعات بیشتری داشته باشید، تا انتهای این مقاله از سایت دکتر علیرضا جباری ما را همراهی کنید.
منظور از افسردگی سایکوتیک چیست؟
افسردگی سایکوتیک (Psychotic depression) یا افسردگی روان‌پریشانه یک وضعیت روانشناختی و اختلال خلقی است که به دلیل ایجاد اختلال در کارکرد مغز و هورمونها رخ می‌دهد. این حالت اغلب موقتی بوده و در طی دوره افسردگی، دوقطبی، جنون ادواری و مواردی از این قبیل رخ می‌دهد و بسیار نادر است. بر اساس آمار رسمی منتشر شده در رابطه با جمعیت مبتلایان به افسردگی سایکوتیک مشاهده شد که تنها ۳ درصد مبتلایان به افسردگی، این وضعیت روانشناختی را تجربه می‌کنند و بیش از نیمی از مبتلایان به افسردگی سایکوتیک بیش از ۶۰ سال سن دارند. زمانی که فرد دچار افسردگی سایکوتیک می‌شود، به دلیل فعل و انفعالاتی که در مغز و بدن او رخ می‌دهد، ارتباط او با دنیای واقعی پیرامونش قطع می‌شود یا به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد. به عبارتی فرد قدرت تفکیک افکار و رویاهای خود را با رخدادهای اطرافش از دست می‌دهد.
علائم و نشانه‌های افسردگی سایکوتیک
علائم و نشانه‌های افسردگی سایکوتیک در تمامی افراد یکسان نیست و بسته به شرایط ابتلا و زمینه افسردگی آنها متفاوت است. مهم‌ترین نشانه افرادی مبتلا به افسردگی سایکوتیک، باورهای غیرواقعی آنها در رابطه با دنیای پیرامون و افراد است. توهم و هذیان از علائم این افسردگی است. در این حالت ممکن است افراد نسبت به خود و دیگران نگاه‌های متوهمانه داشته باشند؛ برای مثال برخی از افراد حس خود برتر بینی شدیدی را تجربه می‌کنند. در مقابل دسته دیگری از افراد، توهم آُسیب دیدن توسط دیگران و سواستفاده آنها را در ذهن خود پرورش می‌دهند. از دیگر نشانه‌های این حالت روانشناختی می‌توان به کاهش اشتها، اختلالات خواب، کاهش علاقه، بی‌میلی نسبت به زندگی، افزایش تمایل به خودکشی و کندی روانی حرکتی اشاره کرد. بیشتر افرادی که دارای افسردگی سایکوتیک هستند، باور دارند که در آینده و روزهای آتی اتفاقات بدی خواهد افتاد و متوهم هستند. در یک دسته‌بندی علائم و نشانه‌های افسردگی سایکوتیک شامل موارد زیر می‌شود.
- توهم و هذیان نسبت به موارد غیرواقع‌بینانه که اغلب نمود خارجی ندارند
- خلق افسرده و داشتن احساس غم یا ناامیدی
- از دست دادن علاقه نسبت به فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بود
- تغییرات اشتها
- تغییرات وزن
- کم یا زیاد شدن خواب
- پارانویا و ترس و شک بی‌مورد نسبت به افراد
- تشدید افکار خودکشی
- کاهش تمرکز در کارهای روزمره و یادآوری مداوم جزئیات
- داشتن احساس گناه و احساس بی‌ارزش بودن
۱۱ علل شایع ابتلا به افسردگی سایکوتیک
افسردگی سایکوتیک می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. در ابتدا می‌توان به تاثیر ژنتیک در بروز افسردگی سایکوتیک اشاره کرد. برخی از بیماری‌ها نظیر آلزایمر یا پارکینسون با تحلیل مغز و تحت تاثیر قرار دادن برخی توانایی‌های آن، فرد را در معرض این اختلال قرار می‌دهد. عدم تعادل شیمیایی مغز یکی دیگر از دلایل ایجاد این نوع افسردگی است. در برخی از افراد مشاهده می‌شود که افسردگی سایکوتیک ریشه در بیماری‌های روانی نظیر اسکیزوفرنی، اختلال وسواسی اجباری و اختلال دوقطبی دارد. تغییرات هورمون در افراد علی‌الخصوص پس از مواردی نظیر یائسگی و زایمان در بروز این اختلال خلقی بی‌تاثیر نیست. در ادامه به ۱۱ دلیل اصلی ابتلا به افسردگی سایکوتیک اشاره می‌کنیم.
- عوامل ژنتیکی
- عوامل محیطی
- مشکلات هورمونی
- عوارض عمل جراحی
- عوارض داروهای مصرفی
- اعتیاد و مصرف مواد مخدر
- اختلالات روان‌پریشی
- تغییرات نوروشیمیایی در مغز
- بیماری‌های جسمی
- قرارگیری در معرض استرس شدید و طولانی مدت
- اختلال و تغییر سیکل خواب
ویژگی‌های رفتاری افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک
ویژگی‌های رفتاری افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک بر پایه یک ویژگی مشترک است و اغلب افراد حول محور پایه تعیین شده رفتار می‌کنند. برای مثال داشتن احساس گناه نسبت به پدیده‌ها و رخدادهای اطراف یکی از پرتکرارترین رفتارها در میان این دسته از مبتلایان به این نوع افسردگی است. در این حالت فرد خود را مسبب تمام اتفاقات بد پیرامون خود می‌داند. یکی دیگر از مواردی که می‌توان از پایه رفتارهای متوهمانه افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک مثال زد، تصور حاملگی کاذب آنهاست. این تصور اغلب در زمانی ایجاد می‌شود که فرد حتی مجرد و باکره است، اما بیمار از نظر خود، حامله است و تمام علائم بارداری را از خود نشان می‌دهد.
در برخی موارد افرادی که تجربه چنین حالت روانشناختی را دارند، رفتاری مشابه فلج سربی از خود نشان می‌دهند. در مواردی که سرب داخل مفاصل رسوب کند، فرد احساس سنگینی در مفاصل خود خواهد داشت. این در حالی است مبتلایان به این نوع افسردگی بدون ورود سرب به بدن، رفتاری مشابه فلج سربی از خود نشان می‌دهند و در تحرک خود تظاهر به بی‌رمقی و سنگینی می‌کنند. افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک به دلیل کاهش سرعت ارتباط میان نورون‌های مغز، در گفتار و حرکت بسیار کند عمل می‌کنند. سراسیمگی و انتظار برای شنیدن خبر بد و گوش به زنگ بودن برای مواجهه با تهدیدات جانی از دیگر رفتارهای رایج در میان این افراد است.
عوارض و عوامل خطر افسردگی سایکوتیک
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، تمایل به خودکشی در افسردگی سایکوتیک بالاست و این مورد یکی از موارد خطر و تهدید برای مبتلایان به شمار می‌رود. توهمات ذهنی و حالاتی که در ذهن این افراد رخ می‌دهد، در مواردی آنها را به سمت و سوی خودکشی سوق می‌دهد. در این نوع از افسردگی تنها تمایل به آُسیب به خود وجود دارد و موارد آسیب به دیگران در میان افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک دیده نمی‌شود.
چطور بفهمیم افسردگی سایکوتیک داریم؟
تشخیص افسردگی سایکوتیک توسط پزشک متخصص و با بررسی علائم و انجام برخی تست‌ها صورت می‌گیرد. وجود حداقل ۵ علامت افسردگی به مدت حداقل دو هفته نخستین نشانه برای تشخیص اختلال افسردگی در افراد است. این اختلال در بیشتر موارد نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد و لازم است اقدامات تشخیصی و درمانی توسط یک پزشک متخصص مجرب و حاذق صورت گیرد. در بسیاری از موارد دارودرمانی به تنهایی کافی نیست و لازم است بیمار راهکارهای مفید و اصولی را از درمانگر خود دریافت کند. دکتر علیرضا جباری رواندرمانگر و متخصص اعصاب و روان مجرب دارای گواهینامه تخصصی اعصاب و روان در تهران است و به شما کمک می‌کند تا لذت داشتن یک زندگی نرمال را تجربه کنید.
آیا افسردگی سایکوتیک درمان قطعی دارد؟
همانطور که دانستید افسردگی سایکوتیک یک شرایط پیچیده است که اغلب نیاز به ترکیب درمانی از داروها و روش‌های رواندرمانی دارد. درمان قطعی افسردگی سایکوتیک شامل داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدپس انداز، و در برخی موارد داروهای ضدروان‌پریشی می‌شود که معمولا به صورت درمان ترکیبی برنامه ریزی می شوند.
از آنجا که هر فرد و شرایط افراد مختلف است، پاسخ به درمان‌ها نیز ممکن است متفاوت باشد. برای برخی افراد، درمان افسردگی سایکوتیک ممکن است طولانی مدت باشد و نیاز به مصرف متعدد دارویی داشته باشد اما غیر ممکن نیست. مهم‌ترین نکته این است که درمان افسردگی سایکوتیک به نظر یک روند مداوم و مدیریتی است که نیازمند همکاری نزدیک با روانپزشک و رواندرمانگر متخصص مربوطه است.
روش‌های درمان افسردگی سایکوتیک
درمان افسردگی سایکوتیک به روش‌هایی اطلاق می‌شود که باعث بازیابی عملکرد مغز می‌شود. این روش‌ها عموما به شکل دارو درمانی شامل ترکیبی از داروهای ضدافسردگی و ضد روان پریشی، درمان با الکتروشوک (ECT) تحت بیهوشی و تحریک مغز با یک ولتاژ کنترل شده جریان الکتریکی و نهایتا روان درمانی است. روان درمانی یک رویکرد حمایتی در کنار سایر روش‌های درمان افسردگی است که می‌تواند موجب تسریع بهبودی و کاهش موثر علائم شود.
برای پیشگیری از وخیم شدن افسردگی سایکوتیک چه کنیم؟
یکی از محرک‌های اصلی که در بروز این اختلال موثر است، استفاده از مواد مخدر و مسکن‌های قوی است. حذف مواد مخدر و ترک عادت‌های ناسالم در کنار داشتن سبک زندگی سالم بهترین گام در راستای پیشگیری از وخیم شدن افسردگی سایکوتیک است. مدیریت استرس، پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن، داشتن خواب کافی، رژیم غذایی سالم و کم کردن نقش فضای مجازی در کنار حفظ ارتباطات موثر و حذف روابط سمی در داشتن حال خوب و کاهش علائم این اختلال بسیار موثر است.
*~ سوالات متداول درباره درمان افسردگی سایکوتیک ~*
اختلال افسردگی سایکوتیک یک اپیزود موقتی است و معمولا درمان آن هم در کوتاه مدت امکان‌پذیر است و دوره درمانی اولیه آن حدود ۳ تا ۴ هفته است.
در تمامی بیماران با قطعیت نمی‌توان گفت که یک دوره درمانی جوابگو است. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که نیاز است درمان ادامه‌دار باشد، دوره دوم درمان به فاصله چند ماه آغاز می‌شود.
درمان قطعی برای افسردگی سایکوتیک همانند سایر اختلالات روانی وجود ندارد اما برخی درمان‌هایی شامل دارودرمانی و رواندرمانی در کنترل علائم این اختلال بسیار موثر است و منجر به افزایش کیفیت زندگی بیماران می‌شود.
در نهایت اما…
افسردگی سایکوتیک یک حالت روانشناختی است که به شکل موقت در افراد ایجاد می‌شود. این اختلال با علائمی نظیر توهم، هذیان، اختلالات روانی حرکتی و حالات گیجی همراه است. افسردگی سایکوتیک همواره نیاز به تشخیص تخصصی دارد و در مواردی که این اختلال ناشی از زوال عقلی باشد نیاز به درمان‌های دارویی یا رواندرمانی خواهد داشت. افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک اغلب نیاز به درمان توسط متخصص دارند.
۰ دیدگاه