اختلال چند شخصیتی یا شخصیت چندگانه که به عنوان اختلالات هویت تجزیه ای شناخته می شود، یکی از بیماری های روانی است که شامل اختلال در حافظه، آگاهی یا ادراک یا اختلال در عملکرد نرمال روان ذهن است. علائم اختلال شخصیت چندگانه می تواند خفیف یا آنقدر شدید باشد که در عملکرد کلی فرد، چه در زندگی شخصی و چه در محل کار، اختلال ایجاد کند. این اختلال در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند. به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و راه های درمان اختلال شخصیت چندگانه یا اختلال هویت تجزیه ای تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
اختلال چند شخصیتی (هویت تجزیه ای) چیست؟
اختلال شخصیت چندگانه یا چند شخصیتی از سال ۱۹۹۴ به نام اختلال هویت تجزیه ای تغییر کرد. اختلال هویت تجزیه ای یا DID (Dissociative Identity Disorder) یک وضعیت نادر روانی است که در آن دو یا چند هویت متمایز، یا حالت های شخصیتی، در یک فرد وجود دارند و به طور متناوب کنترل آن را به دست می گیرند. همچنین، فرد از دست دادن حافظه را تجربه می کند که بیش از حد گسترده است که با فراموشی معمولی توضیح داده نمی شود.
علل اختلال شخصیت چندگانه
اینکه چرا برخی افراد دچار اختلال هویت تجزیه ای می شوند کاملاً شناخته نشده است. اما تحقیقات نشان می دهد که اختلال شخصیت چندگانه یک پاسخ روانشناختی به استرس های فردی و محیطی، به ویژه در سال های اولیه کودکی است.
این اختلال ممکن است در نتیجه غفلت عاطفی یا سوء استفاده که در رشد شخصیت اختلال ایجاد می کند. علاوه بر این، می تواند در نتیجه آسیب های مکرر و تهدید کننده زندگی در رشد کودک قبل از سن شش سالگی رخ دهد. همچنین، مطالعات متعدد نشان می دهد که DID در میان بستگان بیولوژیکی نزدیک افرادی که به این اختلال نیز مبتلا هستند بیشتر از جمعیت عمومی است.
علائم اختلال شخصیت چندگانه
علائم اختلال چند شخصیتی یا هویت تجزیه ای عبارتند از:
- از دست دادن حافظه برای دوره های زمانی، رویدادها، افراد یا اطلاعات شخصی
- احساس عدم ارتباط با خود و احساسات
- درک افراد و اشیاء اطراف به شکل تحریف شده و غیر واقعی
- احساس هویت نامشخص
- عوامل استرس زا یا مشکلات مهم در روابط کاری یا سایر زمینه های مهم
- ناتوانی در کنار آمدن خوب با استرس عاطفی یا شغلی
- مشکلات سلامت روان، مانند افسردگی، اضطراب و افکار و رفتارهای خودآزاری
افراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی، علاوه بر گسستگی و شخصیت های چندگانه، ممکن است از تعدادی مشکلات روان شناختی دیگر نیز رنج ببرند که علائم زیر را ایجاد می کنند:
- نوسانات خلقی
- تمایلات خودکشی
- اختلالات خواب از جمله بی خوابی، وحشت شبانه و راه رفتن در خواب
- اضطراب، حملات پانیک و فوبیا
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- توهمات شنوایی و دیداری
- اختلالات خوردن
بیشتر بخوانید: از علائم تا درمان اختلال شخصیت وابسته
تشخیص اختلال چند شخصیتی
در صورت بروز علائم اختلال شخصیت چندگانه، پزشک ممکن است سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام دهد. اگرچه هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند از نظر پزشکی اختلال چند شخصیتی را تشخیص دهد، آزمایش های تشخیصی مختلفی مانند آزمایش خون، اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI را می توان برای رد کردن بیماری های جسمی یا عوارض جانبی دارو مورد استفاده قرار داد.
اگر هیچ بیماری جسمی پیدا نشود، پزشک ممکن است آنها را به روانپزشک یا مددکار اجتماعی ارجاع دهد، که ممکن است مصاحبه ای انجام دهد تا تصویر کاملی از تجربیات گذشته و عملکرد فعلی بیمار به دست آورد.
درمان اختلال چند شخصیتی
هیچ دستورالعمل استانداردی در مورد نحوه درمان اختلال چند شخصیتی وجود ندارد، بنابراین پزشکان اغلب درمان هایی را با توجه به ماهیت بیماری تجویز می کنند. اما تکنیک های گفتار درمانی و آرام سازی معمولاً با هر داروی دیگری برای کمک به تسکین علائم ترکیب می شوند.
درمان اولیه برای اختلال هویت تجزیه ای، روان درمانی طولانی مدت با هدف ساختارشکنی شخصیت های مختلف و ادغام آنها در یک شخصیت است. درمان های دیگر شامل درمان های شناختی است. اگرچه هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص این اختلال را درمان کند، ممکن است داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب یا آرام بخش ها برای کمک به کنترل علائم روانی مرتبط با آن تجویز شوند.
ازدواج با فرد چند شخصیتی
به طورکلی، اگر قصد ازدواج با فرد چند شخصیتی را دارید، بهتر است قبل از تصمیم با یک مشاور یا روان درمانگر خوب در تهران مشورت کنید. اما اگر با فردی که از اختلال شخصیت چندگانه رنج می برد در ارتباط هستید و ازدواج کرده اید باید با فراز و نشیب هایی که او را تحت تأثیر قرار می دهد آشنا شوید تا بتوانید با آن ها کنار بیایید. از جمله رایج ترین علائمی که می توانید متوجه آن شوید عبارتند از:
- حملات افسردگی
- نوسانات خلقی
- حملات پانیک و عصبی بودن (به یاد آوردن سوء استفاده گذشته، واکنش های غیرمنتظره به محرک ها)
- اختلالات بی دلیل خوردن و خواب مانند (راه رفتن در خواب، بی خوابی)
- بدن درد و سردرد شدید
- اعتیاد به رابطه جنسی یا ناتوانی در داشتن رابطه جنسی
با فردی که اختلال چند شخصیتی دارد چگونه رفتار می کنید؟
اگر عزیزی دارید که مبتلا به اختلال شخصیت تجزیه ای است، می توانید با دانستن روش های صحیح برخورد به او کمک کنید. به طور کلی، این اختلال گیج کننده و طاقت فرسا است، بنابراین باید نحوه برخورد و واکنش به تغییرات و رفتارهای مختلف را بیاموزید و بتوانید مقابله کنید. بهترین راهکارها عبارتند از:
- آشنایی با اختلال شخصیت چندگانه و علائم مختلف آن
- شرکت در جلسات حمایت و مشاوره خانواده با پزشک معالج
- حفظ آرامش و استواری در هنگام بروز انتظارات ناگهانی در رفتارها و اعمال
- در هر زمان و هر مکان منتظر تغییرات ناگهانی باشید
شما می توانید او را نزد روانپزشک ببرید و در جلسات حمایت روانشناختی شرکت کنید که به او در مدیریت علائم کمک می کند.
کلام آخر
اختلال چند شخصیتی که امروزه اختلال هویت تجزیه ای (DID) نامیده می شود، یک وضعیت نادر مرتبط با سلامت روان است. بیماری شخصیت چندگانه با گسستگی یا اختلال در آگاهی یکپارچه از خود، هویت، حافظه و ادراک مشخص می شود. این اختلال به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته و هیچ علت روشنی برای بروز این اختلال شناسایی نشده است.
اگرچه درمان قطعی اختلال چند شخصیتی وجود ندارد، اما درمان های رفتاری شناختی همراه با دارو موثر است. با درمان مناسب، بسیاری از افرادی که توسط اختلال هویت تجزیه ای آسیب می بینند، در توانایی خود برای عملکرد در زندگی کاری و شخصی خود بهبود می یابند. در پایان توصیه می شود برای تشخیص و درمان موثر به بهترین روانپزشک تهران مراجعه کنید.
۰ دیدگاه